خالکوبی سنتی

خالکوبی یکی از آیین های فرهنگی کهنی است که ریشه در مذهب و آیین قربانی دارد؛ اما رفته رفته از جنبه آیینی-جادویی آن کاسته شده و جنبه های زیبایی و بصری آن باقی مانده است. فروبردن سوزن در پوست و ریختن مقداری از خون و نقش اسماء و علائم مقدّس بر پوست، نوعی تحملِ رنج برای حصول مقصود است و گونه ای از قربانی های معنوی است. این پژوهش که از نوع مطالعات کیفی است، می کوشد با رویکرد پدیدارشناسی با مقایسه خالکوبی های سنّتی و امروزی، گوشه هایی از فرهنگ و باورهای مردم ایوان را که در نقوش خالکوبی انعکاس یافته است، بررسی کند. روش نمونه-گیری، گلوله برفی است که با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، نقّوشِ کهن و نوین مربوط به خالکوبی را میان دویست-وبیست نفر از افرادِ کهنسال و جوانِ شهرستان ایوان و شش روستای آن، بررسی کرده است. نتایج پژوهش که طی پنج ماه انجام گرفت، نشان می دهد: در خالکوبی های سنّتی، اغلب جنبه درمانی، دفع چشم زخم، یادآوری خاطرات عاشقانه، یادبودِ مرگ عزیزان، شجاعت و اتحاد با توتم مورد توجه بود؛ امّا در خالکوبی های امروزی(تاتو) جنبه های اعتراضی، هنری و جلب توجه دیگران اهمیّت دارد. در خالکوبی های سنّتی، تصاویر حیواناتی چون گَوَزن، شیر، مار، عقاب؛ اسامی ائمه، معشوق و مادر اهمیّت داشت؛ ولی در خالکوبی های امروزی، تصاویر عقاب، خفاش، خرس، قهرمانان ورزش های رزمی، گل(چندبُعدی) و نوشته هایی با مضامین سرخوردگی رایج است. دیگر اینکه رویکردِ قابل توجهی که در خالکوبی های امروزی دیده می شود، توجه به علایم مربوط به مسیحیّت و شیطان پرستی است که اغلب به صورت نقش های صلیب، گل و داس یا شَبَهی است که داسی بلند در دست دارد.