واکاوی فرایند تکوین منطقه شهری: چهار چشم انداز (مورد مطالعه: منطقه شهری قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش سرزمین دوره هجدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۷)
651 - 677
حوزههای تخصصی:
هدف از این تحقیق بررسی سیر تکوین منطقه شهری قزوین به منظور بهینه کردن تصمیمات مسئولان برای ارتقای کارایی و بهره برداری پایدار فضایی بود. از نظر روش شناسی، به کمک فراتحلیل، چهار چشم انداز طبیعی فرهنگی، اداری سیاسی، عملکردی، و ارتباطی منطقه شهری استخراج و جمع بندی نظری شد. برای تجزیه وتحلیل نیز از آمار فضایی Gis استفاده شد. یافته ها حاکی از وجود نگرش صرفاً کالبدی و سیاسی بود. چشم انداز اداری سیاسی منطقه شهری (تنها منطقه رسمی) و منطقه شهری عملکردی (به رغم وجود به صورت غیررسمی) به عنوان مناطق شهری شناسایی شده منطقه قزوین اند. در بررسی چشم انداز طبیعی فرهنگی منطقه شهری قزوین، منطقه البرز جنوبی شناسایی شد. ا ین منطقه به علت موقعیت چهارراهی از انسجام فرهنگی برخوردار نیست و مجاورت با مرکز سیاسی کشور باعث بحرانی شدن حیات زیستی آن و تغییر نقش منطقه شده است. نتایج نشان داد ابتدا باید برنامه ریزی اکولوژیک محور به منزله مبنای تصمیمات برنامه ریزی و توسعه فضایی صورت گیرد و با توجه به عدم انسجام فرهنگی منطقه قزوین اقدام به هویت بخشی از طریق حکمروایی منطقه ای شود. سپس باید مناطق اقتصادی برآمده از مناطق هم پیوند عملکردی را با توجه به شرایط اکولوژیک منطقه تقویت و جهت دهی کرد. اگرچه کاربست نگرش نومنطقه گرایی در سطح فراملی بنا بر شرایط خاص سیاسی ایران امکان پذیر نیست، کاربست آن در سطح منطقه ای و محلی به منظور کاهش بحران اکولوژیکی (منابع آب) و هویت بخشی به منطقه شهری قزوین امری اجتناب ناپذیر جلوه می کند.