فالنامه گلکنده خلیلی

بیان مسئله: دوران قطب شاهیان در دکن ، یکی از دوران های اوج فرهنگ ایرانی خارج از مرزهای جغرافیایی آن است. قطب شاهیان به واسطه ایرانی تبار و شیعه بودن، گرایش خاصی به فرهنگ ایران داشتند و تعداد زیاد مهاجران و کارگزاران ایرانی در دکن، به رونق فرهنگ ایرانی در قلمرو ایشان اضافه می کرد. با پشتوانه فرهنگ ایرانی و حمایت ایشان، آثار هنری و ادبی زیادی شکل گرفت که در بر گیرنده یک تعامل فرهنگی شکوهمند میان فرهنگ جنوب هند و ایران است. یکی از این آثار، فالنامه مصوری است که در گلکنده کار شده است. این فالنامه دارای 37 نگاره است که مجموعه ای از مضامین مختلف را در بر می گیرند که هریک از آن ها را می توان به نوعی با فرهنگ، سیاست، مذهب و فرهنگ ایرانی ارتباط داد؛ از این رو مسئله این پژوهش، این است که تا چه اندازه از طریق مضامین مختلف نگاره های این کتاب، می توان جنبه های مختلف فرهنگ ایرانی و تأثیرگذاری آن را در متن فرهنگ دربار قطب شاهیان، بازخوانی کرد. هدف: شناخت بیشتر قلمرو نفوذ فرهنگ ایرانی در سرزمین شبه قاره هند به ویژه در منطقه دکن هدف این پژوهش است. روش پژوهش: با روش توصیفی- تحلیلی، با استناد به اسناد تاریخی، به تحلیل میزان نفوذ جنبه های مختلف فرهنگی در دکن پرداخته می شود. یافته ها: نگاره های فالنامه خلیلی، آمیزه ای از مضامین دینی، اسلامی و مذهبی با محوریت تشیع هستند؛ در کنار این مضامین، تعدادی از نگاره ها به موضوعات ادبی و تاریخ باستان ایران پرداخته اند و مشخصاً یک نگاره از این نسخه با پرداختن به شاه تهماسب، تاریخ معاصر آن زمان را در بر می گیرد. تدقیق در نگاره ها نشان می دهد در همه این نگاره ها به اشکال مختلف، شاهد جنبه های مختلف فرهنگی و حتی سیاسی ایران، از فرهنگ رسمی گرفته تا فرهنگ عامه هستیم که نشانی از نزدیکی زیاد این دو فرهنگ می دهد.