سازمان های توسعه ای

  سازمان های توسعه ای با چالش های عظیمی همچون دور افتادن از فضای رقابت جهانی، فاصله زیاد با رقبا و توسعه نیافتگی طرح های صنعتی روبه رویند. در چنین شرایطی، سازمان های توسعه ای جهت پیشبرد طرح ها و پیکره بندی مجدد قابلیت های سازمانی نیازمند نوسازی راهبردی هستند. درصورت انجام نشدنِ نوسازی راهبردی در سازمان ها، به طور بالقوه اعتبار و ارزش سازمان آسیب می پذیرد و منجر به کاهش سوددهی و دست نایابی به چشم اندازهای بلندمدت می شود. هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی اثرپذیری و اثرگذاری پیامدهای عدم نوسازی راهبردی در سازمان های توسعه ای با محوریت سیاست های کلی نظام است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ نوع شناسی پژوهش در زمره پژوهش های آمیخته با رویکرد کیفی و کمّی در پارادایم قیاسی استقرایی است. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی استادان، مدیران و سرپرستان اسبق و فعلی در شرکت های دولتی تابعه ایدرو بود. با توجه به هدف پژوهش، نمونه گیری به صورت هدفمند، با استفاده از تکنیک گلوله برفی و به تعداد 22 نفر انجام شد. جامعه آماری پژوهش در بخش کمّی مدیران میانی و ارشد شرکت های تابعه ایدرو بودند که با بهره گیری از روش نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس، 38 نفر از مدیران این حوزه در این پژوهش مشارکت کردند. در بخش کیفی، داده های به دست آمده از مصاحبه ها به استخراج چهارده پیامد عدم نوسازی راهبردی در شرکت های تابعه ایدرو انجامید. براساس تحلیل دیمتل، ساختار سازمانی ناکارآمد، اینرسی در تسهیم دانش و تضاد کار خانواده بیشترین اثرگذاری، و تضعیف پرستیژ سازمانی، از دست دادن جایگاه شرکت در بازار و کاهش بهره وری بیشترین اثرپذیری در میان پیامدها را دارد و عوامل تردید در تصمیم گیری راهبردی، کاهش بهره وری و ساختار سازمانی ناکارآمد از پراهمیت ترین پیامدهای عدم نوسازی راهبردی به شمار می رود.

هدف: مقابله با تحول ها و پیچیدگی های درون و برون سازمانی، به توانایی سازمان ها برای ایجاد و پیکره بندی مجدد قابلیت های سازمانی نیاز دارد. در این راستا، نوسازی استراتژیک که به دنبال هماهنگ سازی و متناسب سازی قابلیت های داخلی و خارجی است، نیازمند مدیرانی با هویت حرفه ای جدید است که با جهت گیری جدید سازمان متناسب و هماهنگ باشند. پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل نوسازی استراتژیک مبتنی بر هویت حرفه ای مدیران سازمان های توسعه ای در ایران اجرا شده است. روش: روش تحقیق کیفی و مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد است. برای گردآوری اطلاعات، از مصاحبه های نیمه ساختاریافته استفاده شد و تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش استراوس و کوربین انجام گرفت. نمونه گیری به روش نظری و با بهره گیری از تکنیک های هدفمند قضاوتی و گلوله برفی صورت پذیرفت که بر مبنای آن، 22 مصاحبه با استادان و مدیران اسبق و فعلی شرکت های دولتی تابعه ایدرو به عمل آمد. یافته ها: نتایج تحلیل های به دست آمده از مصاحبه ها، طی فرایند کدگذاری های باز، محوری و انتخابی، به ارائه مدل نوسازی استراتژیک بر مبنای نظریه پردازی داده بنیاد شامل 6 مقوله و 40 مفهوم منجر شد. نتیجه گیری: براساس مدل نوسازی استراتژیک، مدیران میانی و ارشد با درک و شناسایی عوامل علی مؤثر بر نوسازی استراتژیک در شرکت های دولتی و بهبود شرایط زمینه ای، می توانند راهبردهایی از قبیل «تقویت قابلیت های سازمان»، «تغییر مدل های ذهنی مدیران»، «چابک سازی راهبردی»، «تدوین سیاست های کلان راهبردی»، «طراحی ساختارهای سازمانی منعطف» و «توانمندسازی منابع انسانی»، «تحلیل مشتریان»، «توسعه صلاحیت های حرفه ای»، «تغییر جهت گیری حاکمیتی شرکت» و «توسعه ارتباطات استراتژیک» را در جهت دستیابی به سطح قابل قبولی از نوسازی استراتژیک با درنظر گرفتن شرایط مداخله گر اتخاذ کنند.