عوامل جامعه پذیری

بررسی فرهنگ سیاسی دانشجویان و نقش تجارب جامعه پذیری به ویژه نقش زیست جهان دانشگاهی در شکل دهی به این فرهنگ موضوع مقاله حاضر است. رویکرد نظری تحقیق این است که زیست جهانِ دانشگاهی به عنوان عرصه جدیدی از تجربه جامعه پذیری با شکل گیری فرهنگ سیاسی دموکراتیک رابطه دارد. از نظر روش شناسی، پژوهش حاضر به شیوة پیمایش وکاربرد پرسشنامه در میان دانشجویان کارشناسیِ دانشگاه تهران به اجرا درآمده است. با توجه به مسئلة تحقیق و نوع داده های مورد نیاز از «طرح پانل گذشته نگر» برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که دانشجویان «نسبتاً» از فرهنگ سیاسی دموکراتیک برخوردارند و زیست جهان دانشگاهی از نظر دموکراتیک بودن، بالاترین رتبه را نسبت به سایر عوامل جامعه پذیری دارد. با ارزیابی تفاوت فرهنگ سیاسی دانشجویان سال اول و دانشجویان سال آخر می توان استدلال کرد که زیست جهان دانشگاه مولد فرهنگ سیاسی دموکراتیک است به طوری که دانشجویانی که تجربه زیسته دانشگاهی بیشتری دارند، «اعتقاد و حمایت بیشتری از دموکراسی» داشته و باور بیشتری نیز به «ارزش های دموکراتیک» دارند.

جامعه پذیری فرایندی است که فرد در طی آن، افکار، معتقدات، ارزش ها، الگوها و معیارهای فرهنگ جامعه خود را یاد می گیرد. جامعه پذیری، موضوعی میان رشته ای است که در حوزه های مختلف کاربرد دارد. یکی از حوزه های کاربرد آن، حوزه دین است. جامعه پذیری دینی نیز فرایندی است که افراد یک جامعه، با باورها، اعمال، وظایف، آیین ها، مراسم، مناسک، ارزش ها، هنجارها و نمادهای دینی جامعه خود آشنا می شوند و آنها را فرا می گیرند و موجب انتقال فرهنگ دینی از نسلی به نسل دیگر می شوند. برای جامعه پذیری مهدوی به عنوان زیرمجموعه جامعه پذیری دینی نیز لازم است زمینه هایی به وجود آید تا افراد باورها، ارزش ها و نمادهای اندیشه مهدوی را فرا گیرند و موجب انتقال آنها از نسلی به نسل دیگر شوند. در این تحقیق با هدف استقرار اندیشه مهدویت و نشان دادن راه های انتقال آن از نسلی به نسل دیگر و چگونگی جامعه پذیری مهدویت، بحث و گفت وگو شده است. مهم ترین یافته های تحقیق، بررسی اشکال جامعه پذیری مهدوی است که ممکن است به دو شکل: یادگیری و انتقال مستقیم، آشکار و رسمی و یادگیری و انتقال غیرمستقیم و غیررسمی صورت گیرد. همچنین بررسی عواملی که در جامعه پذیری مهدوی نقش دارند و عبارتند از: نهاد خانواده، نهاد تعلیم، نهاد رسانه، نهاد دین و مذهب.