مشارکت سیاسی انتخاباتی

موضوع مقاله حاضر، بررسی رابطه بین استفاده از محتوای سیاسی وب سایت های فارسی زبان داخلی و خارجی و مشارکت سیاسی انتخاباتی است. روش پژوهش در این تحقیق از نوع پیمایشی بوده و برای جمع آوری داده های مورد نیاز از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. برای سنجش پایایی ابزار پژوهش، از آلفای کرونباخ استفاده شد. جامعه آماری تحقیق نیز شامل تمامی افراد 18 سال به بالای شهر همدان است که در زمان تحقیق (خردادماه، 1390) در این شهر سکونت داشته اند. حجم نمونه 400 نفر و شیوه نمونه گیری هم خوشه ای چندمرحله ای بوده است. نتایج این پژوهش درخصوص میانگین مشارکت سیاسی انتخاباتی (ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و شوراهای اسلامی شهر) نشان می دهد که این نوع از مشارکت با میانگین (93/1 از 4) در سطح نسبتاً متوسطی قرار دارد. همچنین بررسی میانگین ها درخصوص مشارکت سیاسی انتخاباتی نشان می دهد که بیشترین میانگین با (47/2 از 4) به گویه شرکت در انتخابات ریاست جمهوری اختصاص دارد که بالاتر از سطح متوسط قرار داشته و از وضعیت مطلوبی برخوردار است. نتایج پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی نشان می دهد که بین استفاده از محتوای سیاسی وب سایت های فارسی زبان خارجی با میزان مشارکت سیاسی انتخاباتی رابطه منفی وجود دارد، به این صورت که با افزایش میزان استفاده از وب سایت های فارسی خارجی، مشارکت سیاسی انتخاباتی کاهش می یابد. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده آن است که بین میزان استفاده از تحلیل های سیاسی وب سایت های فارسی زبان داخلی و مشارکت سیاسی انتخاباتی رابطه ای معنادار وجود ندارد. رگرسیون خطی چند متغیره، متغیرهای مستقل با متغیر مشارکت سیاسی انتخاباتی نشان می دهد که بیشترین میزان تأثیرگذاری بر متغیر وابسته مشارکت سیاسی انتخاباتی از سوی متغیر (اعتماد به وب سایت های فارسی زبان داخلی) بوده و ضریب استانداردشده متغیر مذکور برابر 29/0 است

هدف اصلی مقاله حاضر پاسخ به این سوال اساسی است که از میان سه متغیر احساس اثربخشی سیاسی، کسب منفعت و عزت اجتماعی، کدام یک نقش تعیین کننده تری در تبیین مشارکت سیاسی دارند. تعداد نمونه 800 نفر می باشد که از دو جامعه آماری انتخاب شدند. جامعه اول شامل ساکنان شهرهای بابل و ساری و جامعه آماری دوم دربرگیرنده دانشجویان دانشگاه مازندران و علوم و تحقیقات تهران می باشد. یافته ها نشان می دهد که میانگین مشارکت انتخاباتی افراد بیشتر از مشارکت غیر انتخاباتی آنان است و زنان بیشتر از مردان به دنبال کسب منفعت در جریان انجام فعالیت های سیاسی اند. یافته ها همچنین حاکی از آن است که انواع مشارکت سیاسی با سه متغیر اصلی مطرح شده رابطه معناداری دارند. در رگرسیون خطی چند متغیره بین متغیرهای وابسته مشارکت سیاسی انتخاباتی، غیر انتخاباتی و کل با متغیرهای مستقل احساس اثربخشی سیاسی، کسب منفعت و عزت اجتماعی مشخص گردید که در هر سه مدل نهایی ارائه شده، متغیر کسب عزت اجتماعی از مدل خارج گردیده است و میزان تاثیر گذاری احساس اثربخشی سیاسی بر انواع مشارکت سیاسی بیشتر از میزان تاثیرگذاری متغیر کسب منفعت بر متغیرهای وابسته مذکور است.

اعتماد اجتماعی همواره به عنوان یکی از متغیرهای مهم و تأثیرگذار بر مشارکت سیاسی در همه جوامع مطرح شده است. در پژوهش حاضر نیز به بررسی رابطه بین ابعاد متفاوت اعتماد اجتماعی و مشارکت سیاسی دانشجویان پرداخته شد. پس از ارائه توضیحاتی درباره نظریه های پاتنام، گیدنز و زتومکا در رابطه با مفهوم اعتماد و رویکردهای نظری متعدد درباره مشارکت سیاسی، چهار فرضیه طرح و آزمون شد. براساس نظریات مطرح شده، چهار نوع از اعتماد (اعتماد بین فردی، اعتماد تعمیم یافته، اعتماد به نهادهای سیاسی و اعتماد به نخبگان) و سپس رویکردهای مختلف درباره مشارکت سیاسی به تفصیل بررسی شد و درنهایت، چارچوب نظری تدوین و یک پرسش نامه توسط محققان طراحی شد. فرضیه اصلی تحقیق، بررسی رابطه میزان اعتماد اجتماعی با مشارکت سیاسی بود. پژوهش با استفاده از داده های اولیه انجام شد و داده ها از طریق توزیع پرسش نامه بین 376 نفر از دانشجویان همه مقاطع تحصیلی دانشگاه اصفهان گردآوری شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که متغیرهای اعتماد تعمیم یافته با ضریب همبستگی 20/0، اعتماد به نهادهای سیاسی با ضریب 18/0 و اعتماد به نخبگان با ضریب همبستگی 23/0 رابطه مثبت و معناداری با متغیر مشارکت سیاسی دارند. پس از تحلیل داده ها و مشاهده نتایج تحقیق، دو فرضیه پساآزمونی براساس تفکیک مشارکت سیاسی انتخاباتی و غیرانتخاباتی توسط محققان، طرح و آزمون شد. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که متغیر اعتماد تعمیم یافته 38/0 از مدل مشارکت سیاسی غیرانتخاباتی و اعتماد به نخبگان 14/0 از مدل مشارکت سیاسی انتخاباتی را تبیین می کنند. نتایج آزمون تحلیل عاملی نیز نشان می دهد که سه معرف مسئولیت پذیری نخبگان، صداقت نخبگان و اعتقاد به کارایی نهادهای سیاسی بیشتر از 85 درصد میزان مشارکت سیاسی را تبیین می کنند.