داوطلبی ورزشی

داوطلبی اهرمی کارآمد برای پیشبرد اهداف سازمان های ورزشی می باشد. پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل نگاشتی بازگشت سرمایه اجتماعی مبتنی بر نقش داوطلبین در سازمان های ورزشی و با استفاده از طرح نظام مند نظریه داده بنیاد و برمبنای رویکرد نگاشت شناختی فازی انجام شده است. جامعه مورد تحقیق کلیه صاحبنظران صنعت ورزش، مدیران و مسئولین ورزشی، اساتید دانشگاهی و خبرگان در حوزه ورزش داوطلبی بودند که نمونه های پژوهش با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب و حجم نمونه مورد نیاز براساس معیار اشباع نظری تعیین شد. مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته با 13 نفر (رسیدن به اشباع نظری و کفایت) انجام و پس ازشناسایی شاخص اصلی و فرعی در بازگشت سرمایه اجتماعی بر مبنای نقش داوطلبی ورزشی برای دست یابی به اعتبار پژوهش ترکیبی از معیارهای درگیری پیوسته و طولانی مدت، مشاهده مداوم، بازبینی (کنترل) همکاران، ذهنیت پیش رونده، مشارکت شرکت کنندگان و استفاده از منابع اطلاعاتی چندگانه مورد توجه پژوهشگران قرار گرفت. به منظور بررسی پایایی پژوهش، از روش توافق دو کدگذار و کدگذاری پژوهشگر استفاده و بر اساس دانش خبرگان، روابط بین مفاهیم در قالب نقشه های شناخت فازی ترسیم شد. برای رسم نقشه های شناختی فازی و محاسبه شاخص های مربوط به آن از نرم افزارهای Excel، FCMapper و FCM EXPERT استفاده گردید. شاخص های مربوط به نقشه های شناختی بیانگر این بود که منابع انسانی، توسعه شخصی و مدیریت منابع مالی به ترتیب دارای بیشترین درجه مرکزیت می باشند؛ بدین معنی که بیشترین تاثیرگذاری را در بازگشت سرمایه اجتماعی مبتنی بر نقش داوطلبی ورزشی دارند.

پژوهش حاضر به منظور طراحی الگوی توسعه داوطلبی معلولان در ورزش با تکیه بر نظریه داده بنیاد انجام شد. روش پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و برحسب گردآوری اطلاعات اکتشافی بود. داده های تحقیق از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از اساتید مدیریت ورزشی و متخصصان حوزه معلولان و داوطلبی جمع آوری شد، روش نمونه گیری به صورت هدفمند با تکنیک گلوله برفی و بر اساس معیار اشباع نظری بود. داده ها بااستفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی با تکیه بر نظریه داده بنیاد تجزیه وتحلیل شدند. بر اساس نتایج به دست آمده عوامل علی در مقوله های ارزش اقتصادی بخش داوطلبی، لزوم شناسایی انگیزه ها و نیازهای داوطلبان، قابلیت زیاد داوطلبان معلول و سپری کردن اوقات فراغت ؛ شرایط زمینه ای در مقوله های عدم تطبیق شرایط اماکن ورزشی با معلولان، بستر قانونی، ضعف مدیریتی و بی توجهی سیاست کلان به موضوع داوطلبی ؛ عوامل مداخله گر در مقوله های عدم دسترسی آسان، محدودیت های فردی، ناشناخته بودن داوطلبی در ورزش ایران، عدم جایگاه مناسب داوطلبی، نگرش منفی به توانایی معلولان و انگیزه سلامت روانی، انگیزه فایده نگر و لزوم توانبخشی جسمی معلولان ؛ راهبردهای لازم توسعه داوطلبی ورزشی معلولان در مقوله های مناسب سازی محیط شهری و اماکن ورزشی، هم افزایی و تعامل نهادهای ذینفع، جذب و تامین منابع مالی، حمایت و پشتیبانی، طراحی سیستم مدیریت بکارگیری نیروهای داوطلب، ترویج و تبلیغ مشارکت و داوطلبی ورزشی معلولان و در نهایت پیامدهای توسعه داوطلبی ورزشی معلولان در مقوله های بهبود کیفیت زندگی، بهبود وضعیت استقلال فردی، اثربخشی عملکرد سازمان های ورزشی، توسعه سرمایه اجتماعی و توسعه عدالت اجتماعی احصا شده اند.