صفات چهارگانه تاریک شخصیت

مقدمه: رفتارهای خودآسیب رسان و خودکشی گرایانه و ظرفیت شرم و احساس گناه از جمله موضوعاتی هستند که از دیرباز مورد توجه روانشناسان بالینی بوده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی رفتارهای خودکشی گرایانه، رفتارهای خودآسیب رسان و ظرفیت شرم و احساس گناه در میان افراد با «صفات چهارگانه تاریک شخصیت» و افراد با «سه گانه آسیب پذیر تاریک شخصیت» انجام شد. روش: این پژوهش از نوع مطالعات معادلات ساختاری است. جامعه آماری در بخش «جمعیت عمومی» شامل کلیه جوانان ۱۸ تا ۴۰ ساله شهر تهران و در بخش «بالینی» نیز شامل کلیه افراد دارای رفتارهای خودکشی گرایانه و خودآسیب رسان در همان بازه سنی بود، در بخش عمومی با استفاده از روش نمونه گیری آنلاین ۱۶۹۶ نفر و در بخش بالینی نیز به شکل حضوری از میان بیمارستان های روانپزشکی و زندان های شهر تهران ۱۸۰ نفر و مجموعاً اطلاعات ۱۸۷۶ نفر جمع آوری و در تحلیل وارد شد. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس چهارگانه کوتاه شخصیت (SD-۴)، مقیاس های سه گانه صفات آسیب پذیر تاریک شخصیت، مقیاس ظرفیت تجربه ی احساس گناه و شرم (GASP)، پرسشنامه خودآسیب زنی (SHI) و پرسشنامه رفتارهای خودکشی- تجدیدنظر شده (SBQ-R) بود. داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزارهای SPSS نسخه ۲۶ و AMOS نسخه ۲۴ و با استفاده از مقایسه ضرایب مسیر و آزمون تغییر ناپذیری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که به لحاظ آماری تفاوت معنادار بین صفات تاریک شخصیت و سه گانه ی آسیب پذیر تاریک شخصیت بر رفتارهای خودآسیب رسان (P<۰/۰۰۱, t=۶/۶۰۳, ∆β=۰/۱۳) و (نه خودکشی) وجود داشت و همچنین افراد با سه گانه ی آسیب پذیر تاریک شخصیت شرم بیمارگونه بیشتری (P<۰/۰۰۱, t=۷/۳۴۶, ∆β=۰/۲۱) از افراد با صفات تاریک شخصیت داشتند. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که صفات سه گانه آسیب پذیر تاریک شخصیت (فاکتور دو جامعه ستیزی، خودشیفتگی آسیب پذیر و اختلال شخصیت مرزی) در مقایسه با صفات چهارگانه تاریک (سادیسم، جامعه ستیزی، ماکیاولیانیسم و خودشیفتگی) با خطر بیشتر گرایش به رفتارهای خودآسیب رسان و تجربه شرم بیمارگونه همراه است.

هدف پژوهش حاضر، تعیین خصوصیات روان سنجی مقیاس جدید صفات چهارگانه تاریک شخصیت بود. روش پژوهش، پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل دانشگاه محقق اردبیلی در سالتحصیلی 97-1396 تشکیل می دادند. از بین این افراد، نمونه ای به حجم 600 نفر (300 نفر دانشجوی دختر و 300 نفر پسر) به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند که داده های 30 نفر به دلیل نقص در تکمیل کردن پرسشنامه، از تحلیل خارج شد (284 دختر و 286 پسر). جهت جمع آوری داده ها از ابزار های ارزیابی شخصیت سادیستیک (پلاف و همکاران، 2017) و مقیاس صفات تاریک شخصیت (جونز و پالهاوس، 2014)، آزمون هوش هیجانی (برادبری-گریوز، 2005) و فرم کوتاه پرسشنامه نئو (کاستا و مک کری، 1989) استفاده شد و جهت بررسی اعتبار مقیاس از ضریب همسانی درونی و جهت بررسی روایی مقیاس از روایی واگرا، تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول استفاده شد. کلیه تحلیل با استفاده از 25 - spss و لیزرل- 8.8 انجام شد. نتایج حاصل از ضریب همسانی درونی نشان داد که این مقیاس از اعتبار مناسب برخوردار است (ضریب آلفای کرونباخ برای عامل ماکیاولیسم 0/82، خودشیفتگی 0/86، سایکوپاتی 79/0 و سادیسم 77/0به دست آمد). شاخص های برازش تحلیل عاملی تأییدی نیز روایی مناسب مقیاس را نشان می دهد (0/95=CFI، 0/96=RFI، 0/93=NNFI و 0/060=RMSEA). بنابراین می توان گفت که این مقیاس ابزار مناسبی جهت سنجش جنبه های تاریک شخصیت است.