مطالب مرتبط با کلیدواژه

قرق


۱.

قرق و امنیت شکار در عصر ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ناصرالدین شاه قاجار شکار قرق مسائل امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۲۰۸
قرق و امنیت شکار در عصر ناصری علمی-ترویجی زهرا قنبری [1] سهم الدین خزائی[2] چکیده در عصر قاجار یکی از سرگرمی های پادشاهان و درباریان شکار بود. شکار کردن بخشی از فرهنگ گذشته ایرانیان و به نوعی تمرین برای حفظ آمادگی رزمی به شمار می آمد. قرق کردن یکی از مواردی بود که ارتباط تنگاتنگی با مسئله شکار داشت. در دوره ناصرالدین شاه، به علت علاقه زیاد وی به شکار کردن و پیشرفت هایی که از لحاظ امکانات و ابزارهای شکار به وجود آمده بود، مسئله قرق بیش از پیش، اهمیت یافت. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، به دنبال پاسخ گویی به این پرسش ها است که اقدامات امنیتی برای قرق کردن چه بود؟ و قرق کردن و قرق شکنی چه پیامدهایی به دنبال داشت؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که بسیاری از شکارگاه های عصر ناصری به دستور وی قرق می شد. ناصرالدین شاه دستور قرق کردن مناطقی را می داد که گونه های جانوری بسیاری داشت، تا با آرامش خاطر در آنجا شکار کند. برخی از مناطق را نیز مأموران قرق، محافظت و با افراد متخلف برخورد می کردند. قرق کردن برای محیط زیست جانوری و گیاهی، پیامدهای متعددی دربرداشت. هرگاه منطقه ای در قرق شاه و اطرافیانش قرار می گرفت، در شکار حیوانات افراط و بسیاری از گونه های جانوری شکار می شد. این مسئله موجب شد اغلب گونه های جانوری در معرض انقراض قرار گیرند و تعدادشان به سرعت کاهش یابد. این امر تا جایی پیش رفت که شکارگاه های معروفی همچون جاجرود، از پوشش جانوری و گیاهی خالی شد. واژه های کلیدی: ناصرالدین شاه قاجار، شکار، قرق، مسائل امنیتی. [1]. دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران ghanbari.za@fh.lu.ac.ir [2]. استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران (نویسنده مسئول) khazaei.s@lu.ac.ir تاریخ دریافت : 27/9/1400- تاریخ تأیید 17/12/1400
۲.

تحلیلی بر عوامل مؤثر بر شکار، اهداف و کارکردهای آن در عصر ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۴۸
شاهان در اکثر دوره های تاریخی به تفریحات متفاوتی پرداخته اند، اما یکی از سرگرمی هایی که در بین همه ی آنان مشترک بوده، شکار است. دودمان های مختلف حاکم بر ایران همواره به شکار توجه ویژه ای داشته اند و دوره ی قاجار یکی از نمایان ترین این دوره هاست، بویژه در عصر ناصری شخص ناصرالدین شاه، شاهزادگان و حتی مردمان عادی هم به شکار علاقه ی وافری داشتند و به همین دلیل همه روزه به شکارگری مشغول بودند. در پژوهش حاضر تلاش خواهد شد تا با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از متون دست اول، سفرنامه ها و خاطرات به این پرسش پاسخ داده شود که عوامل مؤثر بر شکار، کارکردهای شکار و اهداف شکار در عصر ناصری چه بوده اند؟ دستاوردهای پژوهش بیانگر آن است که آب وهوا، قرق گاه ها، وفور شکارگاه ها، توان و قدرت فیزیکی افراد، باورهای بی اساس، تنوع در آلات شکار و رفتار تحسین آمیز، از عوامل مؤثر بر طریقه ی شکارگری در این دوره بوده اند. شکار در دوران قاجار بویژه عصر ناصری به دو صورت آزاد و قرق انجام می گرفت. در شکار آزاد، شاه و همه ی افراد مجاز به شکارگری بودند، اما شکار قرق اغلب مختص به شاه بود. اگرچه نخستین انگیزه ی شاه و درباریان از شکار، تفریح و سرگرمی بود، اما در حقیقت اهداف دیگری مانند تمرین مهارت، تأمین آذوقه از گوشت شکار، تقویت روابط خارجی با فرستادن حیوانات شکار شده به عنوان خلعت، ارضای حس سلحشوری و قدرت و دفع خطرات احتمالی را نیز در پی داشت.
۳.

قُرق و قُرقبانی پدیده جغرافیایی انطباق انسان با محیط در حاشیه تالاب انزلی (مورد: قرق جیرسرباقرخاله )

تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۸۰
با توجه به شرایط جغرافیایی حاکم در حاشیه تالاب انزلی و وجود اراضی مرتعی قابل تعلیف که در فصول گرم سال با عقب نشینی تالاب مساحت آن افزایش پیدا می کند اغلب دام های روستاهای واقع در حاشیه تالاب که با کوهستان ارتباط ندارند حدود 5 تا 6 ماه از سال را در فصل بهار و تابستان یعنی از زمان کاشت برنج تا برداشت آن به طول می انجامد تعلیف می شوند. تعلیف دام ها در چراگاه های طبیعی نقش مهمی در سازمان دهی به فعالیت های زراعی و دامی ایفا می کند با پس روی آب تالاب در بهار و تابستان پوشش گیاهی انبوه و غنی آن تا اواسط پاییز مورد استفاده قرار می گیرد. روستاییان دامدار دام های خود را تحویل قُرق بان می نمایند. و در طول مدت رها سازی، دام ها در این قُرق ها کاملاً چاق و فربه شده و به خوبی از علف های طبیعی خوش خوراکی اطراف تالاب بهره مند می شوند. جلوگیری از تبدیل مراتع طبیعی فوق به مزارع شالیکار و احیاء و فعال سازی قُرق و قُرق بانی در حفظ محیط زیست، مراتع و تداوم فعالیت دامداری به عنوان فعالیت جنبی و مکمل در کنار زراعت نقش مهم و مؤثری را بازی خواهد کرد.