هنر سیستان و بلوچستان

سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران قرار دارد و متشکل از دو منطقه: سیستان و بلوچستان است. تزئینات در این دو منطقه، شکل های بسیار متنوعی دارد. بارزترین آنها را می توان در سفال های مکشوفه از تپه های باستانی، فرش، سوزن دوزی و زیورآلات مشاهده کرد. عوامل مختلف طبیعی و فرهنگی و تاریخی باعث شکل گیری رنگ و فرم در تزئینات این دو منطقه شده است. هنرمندان این دو منطقه در تزئینات آثار خود خصوصیات و کیفیت های بصری را رعایت کرده اند. تلاش نگارندگان در این پژوهش بررسی نقش​مایه های تکرارشونده در چهار رشته صنایع دستی است. هدف این مقاله، مطالعه تحلیلی و مقایسه تطبیقی برمبنای جمع آوری اطلاعات و مطالعات کتابخانه ای و مشاهده میدانی نقش مایه های تکرارشونده است. پرسش های قابل طرح: چه شباهت هایی میان نقوش به کاررفته در صنایع دستی از دوران باستان تا عصر حاضر در دو منطقه وجود دارد؟ چه رابطه ای میان نقوش و محیط طبیعی این دو منطقه وجود دارد؟ چه رابطه ای میان نقوش و عقاید مردمان این دو منطقه وجود دارد؟ انتخاب این چهار رشته از بین صنایع دستی قرابت نقش مایه های تکرارشونده است. سعی برآن بوده که نقش مایه هایی را انتخاب کنیم که هم​ریشه در فرهنگ و باور مردمان این دو منطقه و هم بیشترین کاربرد را برای تزئین داشته باشند. در این تحقیق، نقش مایه های تکرارشونده براساس متغیرهای مناسب به چهار گروه تقسیم می شود که در هر گروه نقش مایه های متعدد براساس ساختار و شباهت ظاهری در بین نقوش هندسی، حیوانی، گیاهی، مورد تحلیل قرار خواهند گرفت. نقش مایه های مورد بحث عبارت اند از: مثلث، لوزی، مار، ماهی، درخت زندگی. درنهایت روشن می شود که بعضی از نقش مایه ها از دوران باستان تا عصر حاضر سیر تکاملی را پیموده است. نیز با توجه به نحوه اجرا در هریک از چهار رشته صنایع دستی می توان قصد و منظور هنرمند را دریافت و نشان داد.