رفتار فریبکارانه

زمینه و هدف: فریبکاری پدیده ای بسیار پیچیده است که در محیط های اجتماعی مختلف به صورت سنخ ها و انواع مختلفی بروز می کند و پیامدهایی برای فرد یا افراد درگیر در رفتار فریبکارانه در پی دارد. می تواند ضمن ارتقای دانش حوزه بزه دیدگی و آسیب شناسی، مواجهه کارکنان مراکز درگیر در آسیب های اجتماعی را با قربانیان انواع فریب کاری های اجتماعی در چارچوب مطالعات بزه دیده شناسی بهبود بخشد. این مطالعه با هدف کشف، توصیف و تفسیر تجربه فریب در تعاملات اجتماعی از منظر قربانیان و چالش ها و راهبردهای قربانیان بعد از درگیری در انواع فریب (فریب ها در حوزه مالی، جنسی و ازدواج در محیط واقعی یا مجازی) انجام شده است. روش: جهت دستیابی به هدف تحقیق با 35 نفر از زنان و مردان 25 سال و بیشتر در کلان شهر تهران که دارای تجربه زیسته درگیری در فریب بوده اند، به صورت نمونه گیری هدفمند و با حداکثر تنوع به لحاظ سن، جنس، تحصیلات، وضعیت شغلی، وضعیت اقتصادی، وضعیت تأهل و نیز تنوع در انواع فریب کاری ها، مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شده و داده های مطالعه با روش تحلیل تماتیک تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: بر اساس یافته های مطالعه، چالش های قربانیان پس از درگیری در فریب در مقولات چالش های اجتماعی، اقتصادی، خانوادگی، اخلاقی – اعتقادی، روانی و احساسی- عاطفی قابل شناسایی است. راهبردهای مواجهه ای قربانیان پس از فریب شامل راهبردهای خود مدیریتی، انفعال مدارانه - اجتنابی و کنش مدارانه بوده است. نتیجه گیری: مواجهه علمی پلیس با قربانیان فریب کاری های اجتماعی می تواند از بروز و گسترش تبعات این نوع تعاملات فریب کارانه بکاهد. بدین جهت ارتقاء دانش انتظامی در زمینه روش های نوین پیشگیری، کشف و مقابله با انواع فریب کاری ها و ارائه مشاوره حمایت گرانه به قربانیان فریب به عنوان راهبردهای مؤثر پیشنهاد می شود.

شناخت های اجتماعی، توانایی خوانش مقاصد دیگران و امکان کنش مشترک و تعامل سالم با دیگران را فراهم می سازد، اما گاه این شناخت اجتماعی با به کارگیری تکنیک ها و ترفندهای فریبکارانه مخدوش می شود. پدیده فریبکاری اجتماعی از طریق خدشه به اعتماد بین فردی ، ارتباطات و تعاملات سالم اجتماعی را در سطوح و موضوعات مختلف تهدید می کند. این مطالعه با توجه به ابعاد تأثیرات فردی، خانوادگی و اجتماعی فریبکاری، با اتخاذ رویکردی کیفی، به مطالعه شرایط و زمینه های پدیده فریب در تعاملات اجتماعی می پردازد. با توجه به هدف مطالعه، 35 نفر از زنان و مردان 25 سال و بیشتر در کلان شهر تهران که تجربه زیسته درگیری در فریب داشتند، به صورت نمونه گیری هدفمند و با حداکثر تنوع، مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. داده های این مطالعه با روش تحلیل تماتیک تجزیه و تحلیل شد. واکاوی تجربه زیسته سوژه های فریب، بسترها و زمینه های فریب در تعاملات اجتماعی را در سه مقوله زمینه ای معطوف به قربانی (ارتباطی، شناختی و شخصیتی) و شرایط و زمینه فرهنگی معطوف به فریبکار شناسایی کرد. توجه به این شرایط می تواند در پیشگیری از توسعه و گسترش انواع فریبکاری ها در جامعه کمک کند.