فراگیری واژگان

تاکنون مطالعات بسیاری بر چگونگی یادگیری واژه توسط بزرگسالان در زبان دوم به انجام رسیده است. بسیاری از محققان معتقدند یادگیری واژه در بین فراگیران خردسال متفاوت بوده و شیوه های جدید آموزش زبان، مانند روش تکلیف محور که بر استفاده و تولید زبان دوم تأکید دارند، برای این افراد مناسب نیستند. هدف مطالعه حاضر، بررسی تطبیقی دو نوع روش تدریس (درون دادمحور در مقابل برون داد محور) بر یادگیری و به یادسپاری واژگان انگلیسی در میان فراگیران خردسال ایرانی است. 45 زبان آموز 6 تا 7 ساله به 3 گروه کنترل، درون دادمحور و برون دادمحورتقسیم شدند. در روش برون دادمحور، لغات مد نظر با استفاده از تکالیف برون داد محور به شرکت کنندگان آموزش داده شد. اما در روش درون دادمحور، لغات مد نظر به صورت تکالیف درون دادمحور به آن ها ارائه شد و هیچ گونه تولید زبانی از آن ها درخواست نگردید. پس از 4 هفته تدریس، دو نوع آزمون واژگانی (درک شنیداری و تولید) به عنوان پیش آزمون، پس آزمون و پس آزمون تأخیری از آنان گرفته شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که میانگین نمرات پس آزمون و پس آزمون با تاخیر درک شنیداری و تولید گروه درون داد و برون داد با هم یکسان است اما به طور معناداری از میانگین نمرات پس آزمون و پس آزمون با تاخیر گروه  کنترل بیشتر است. لذا بر اساس این نتایج می توان این گونه نتیجه گرفت که هر دو روش منجر به افزایش دانش درکی، شنیداری و تولیدی واژگان مد نظر در میان فراگیران گردیده است. به طور کلی، نتایج تأییدکننده نظر لانگ (2015) مبنی بر این نکته است که هر یک از روش های آموزش زبان، نقاط ضعف و قوت خود را دارند و ترکیب مناسبی از همه ی روش ها، با توجه به نیاز و مشخصات زبان آموزان می تواند نتایج مثبتی در پی داشته باشد.

درحالی که مطالعات متعددی درباره نقش حاشیه نویسی بر فراگیری واژگان زبان دوم وجود دارد، یافته ها درمورد تأثیر افتراقی حاشیه نویسی به زبان اول و دوم متناقض است. مطالعه حاضر به بررسی یادسپاری و یادآوری واژگان انگلیسی در میان زبان آموزان انگلیسی به منزله زبان دوم پرداخته است که در حین خواندن متن به حاشیه نویسی به زبان اول و دوم در حاشیه متن و زیر متن دسترسی داشتند. در طول مداخله که دو ماه به طول انجامید 176 شرکت کننده با توانش پیش متوسطه زبان انگلیسی درگیر خواندن متون انگلیسی در یکی از پنج گروه زیر شدند: حاشیه نویسی به زبان اول در حاشیه صفحه (L1-m)، حاشیه نویسی به زبان اول در زیر صفحه (L1-b)، حاشیه نویسی به زبان دوم در حاشیه صفحه (L2-m)، حاشیه نویسی به زبان دوم در زیر صفحه (L2-b) و کنترل (.(CO پس از مداخله، پس آزمون و یک ماه بعد، پس آزمون تأخیری برگزار شد. نتایج آزمون واریانس چندمتغیری و آزمون تعقیبی شفه نشان داد گروه هایی که در معرض حاشیه نویسی به زبان اول قرار گرفته بودند به طور معناداری عملکرد بهتری در یادسپاری واژگان (پس آزمون) داشتند (L1-m > L1-b > L2-m > L2-b). همچنین نتایج بیانگر عملکرد بهتر در یادآوری واژگان (پس آزمون تأخیری) توسط گروه هایی با دسترسی به حاشیه نویسی در حاشیه متن، صرف نظر از زبان حاشیه نویسی بود (L1-m = L2-m > L1-b > L2-b). این یافته ها نشان می دهند که نحوه پردازش و بازیابی واژگان از حافظه بسته به زبان حاشیه نویسی و محل قرارگیری حاشیه نویسی در متن متغیر است. کاربرد یافته های پژوهش حاضر برای مدرسان و طراحان درسی زبان دوم ذکر شده است.