باغ شاهزاده ماهان

پژوهش حاضر به تحلیل مولفه های موثر بر اجتماع پذیری باغ شاهزاده ماهان، متاثر از ادراک طبیعت در محیط انسان ساخت می پردازد. تحقیق حاضر یک تحقیق کاربردی، و از نظر نوع داده ها آمیخته (کمّی-کیفی) است. جامعه آماری در بخش کیفی (بخش مصاحبه)،20 نفر از خبرگان و متخصصین مباحث معماری در بخش آکادمیک بودند، که با روش نمونه گیری هدف مند، و با در نظر گرفتن قانون اشباع انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کمّی، شامل گردشگران وکاربران باغ شاهزاده ماهان با تعداد نامشخص است؛ که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی، و با توجه به جامعه نامحدود، حجم نمونه 384 در نظر گرفته شد. در این پژوهش به منظور جمع آوری داده های کیفی، ابتدا با 20 نفر از صاحب نظران معماری در بخش آکادمیک مصاحبه عمیق از روش رودررو انجام شد. هدف از این بخش شناسایی شاخصها در مصاحبه بود. سپس با انجام کدگذاری ها، پرسشنامه 40 سوالی جهت استفاده در بخش کمّی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد مولفه هایی همچون طراحی انسانی (مسئولیت پذیری طراحی در برابر نیازهای فیزیکی، فرهنگی، اجتماعی، و روح کاربر و خلق روح مکان، طراحی عملکردی (مسئولیت پذیری طراحی در خصوص تامین نیازهای فیزیکی)، طراحی پاسخگو به اصول زیبایی شناصی بصری، طراحی زیست محیطی (بومی نگری و انعکاس منطقه گرایی زیستی و اکولوژی طبیعی)، طراحی پایدار (مسئولیت پذیری نسبت به انرژی و منابع طبیعی) و ایمنی و امنیت بر مطلوبیت فضای قرارگاه، و اجتماع پذیری باغ شاهزاده تاثیرگذارند.

باغ شاهزاده ماهان، به واسطه ساختار کالبدی و سازمان فضایی اش، نظام پیچیده ای از ادراک فضا برای مخاطبانش ایجاد می کند. چیدمان سازمان یافته عناصر طبیعی و انسان ساخت در فضاسازی این باغ ؛ از اساسی ترین مولفه ها ، در ایجاد تصویر ذهنی خاص در مخاطبان است. مساله بنیادین این تحقیق بر پیمایش تاثیر ساختار باغ شاهزاده ماهان، با سازمان فضایی واجد سکانس های متفاوت فضایی بر ادراک مخاطبان در اثر حرکت در فضای باغ استوار است که با شناسایی سکانس های فضایی باغ ، ارزیابی عوامل حرکت شامل محور، سلسله مراتب، ریتم، اختلاف سطح و شفافیت در سکانس های شناخته شده بر اساس سنجش تصویر ذهنی مخاطبان صورت گرفته است. برای این منظور، از روش تحقیق تحلیل محتوای متن با ابزار مرور متون و منابع برای جمع آوری داده های نظری و روش تحقیق نمونه موردی با استفاده از ابزار پرسشنامه برای سنجش تصویر ذهنی مخاطبان، استفاده شده است. جامعه آماری به روش تجربی، با حجم 30 نفر از مخاطبان باغ شاهزاده ماهان، تعیین و داده ها با نرم افزار spss تحلیل شدند. نتایج به دست آمده بیانگر این است که سکانس های متفاوت در این باغ به لحاظ ساختار باغ؛ تصاویر ذهنی مشترکی در مخاطبان به همراه خواهد داشت؛ چرا که درصد پاسخ مخاطبان نسبت به مولفه های حرکتی حاصل از هندسه باغ، سلسله مراتب عبور از سردر تا کوشک اصلی، ایجاد مکث در بوجود آمدن حرکت احساسی مخاطبان بالای 50 درصد بوده و نشان دهنده تاثیر قابل توجه این مؤلفه ها است. در پایان پژوهش به این نتیجه دست یافته شد که باغ شاهزاده ماهان با ایجاد تصویر ذهنی مشترک در مخاطبان مختلف، نمونه ای موفق در ایجاد انواع حرکت فیزیکی و بصری و معنایی است.