اخلاق مدیریتی

هدف از پژوهش حاضر، تبیین مؤلفه هایاخلاق مدیریتی و میزان انعکاس آن ها در اسناد تحولی آموزش و پرورش ایران به منظور ارائه الگویی جهت انتخاب مدیران دانشگاه فرهنگیان بوده است. پژوهش حاضر از جهت هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر روش با توجه به ماهیت تحقیق و نوع سوال، کیفی از نوع تحلیل محتوا بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل اسناد تحولی آموزش و پرورش ایران(سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند برنامه درسی ملی و مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران) بود که هر سه سند به عنوان نمونه آماری به روش سرشماری انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش که پس از دو مرحله مرور منابع و متون مرتبط و پیشینه و تأیید 4 نفر از صاحب نظران صورت گرفت، حاکی از شناسایی 15 مؤلفه کلیدی اخلاق مدیریتی بود که عبارتند از: عدالت طلبی، تقوی، بصیرت و دوراندیشی، امانت داری، قانون گرایی، تواضع و فروتنی، صداقت و راستگویی، ساده زیستی، شایسته سالاری، مهرورزی، شجاعت، دین داری، سعه صدر، مشورت و مشارکت در تصمیم گیری، و مسئولیت پذیری. یافته دیگر پژوهش حاضر این است که در اسناد تحولی جمعاً 2979 بار به مؤلفه های اخلاق مدیریتی اشاره شده است که در این بین مؤلفه دین داری با 810 مورد و مؤلفه مهم شجاعت با 19 مورد در هر سه سند به ترتیب بیشترین و کمترین میزان فراوانی را به خود اختصاص داده اند

نصیحه الملوک سعدی و مرزبان نامه، اثر مرزبان بن رستم که بعدها توسط وراوینی، به نثر فنّی پیچیده ای آراسته و نگارش یافت، دو اثر از گنجینه تاریخی ادب فارسی محسوب می شوند که هر کدام از آن ها به سبک و شیوه ی مخصوص به خود، مبانی و اصول مدیریّتی و الگوهای اخلاقی مدیریّتی را که در آن دوران، به شدّت در تشابه و تقارن با طرق کشورداری و حکمرانی بوده، نشان داده اند. در هر دو اثر، لزوم مراعات و پاسداشت آموزه های اخلاقی و دینی و متخلّق بودن پادشاه به فضایل و خصلت های پسندیده ی اخلاقی چون احسان و بخشش، عدل و انصاف، اعتدال و میانه روی، خوش خُلقی و مردم داری و نظایر آن، گوشزد شده است. هم چنین، توجّه به اطرافیان و زیردستان، چگونگی رفتار و سلوک با آنان، کیفیّت مراوده و رفتار با بخش ها و طبقات مختلف مردم و نیز چگونگی مواجهه با دشمنان و بدخواهان، از مهم ترین و عمده ترین مسائلی بوده است که این دو اثر، بدان پرداخته اند. مطالعه ی این آثار به روشنی نشان می دهد که سعدی در نصیحه الملوک، بی هیچ تکلّف و اطنابی، مقصود خود را در قالب نصایحی کاملاً روشن و صریح و خطاب به حاکم و سلطان جامعه بیان کرده است درحالی که در مرزبان نامه، این مهم با استفاده از زبانی فنّی و به شدّت متکلّف و سنگین و مشحون از صنایع مختلف ادبی و در قالب تمثیلات و افسانه هایی از زبان حیوانات و جانوران مختلف و در لفافه ی سخنان چندپهلو و رمزگونه بیان شده است که البته با وجود اختلافات و تفاوت هایی در دو اثر، می توان قرابت و مشابهت بسیاری را در مفاهیم و مضامین کلی و بنیادین آن ها که عبارت از چگونگی مدیریّت، سیاست و حکمروایی بوده است یافت.