تمرکز بازار حسابرسی

هدف این پژوهش بررسی اثر تعدیل کنندگی اهمیت صاحب کار بر رابطه بین تغییر مؤسسه حسابرسی شامل تغییر اجباری و اختیاری مؤسسه حسابرسی و تمرکز بازار حسابرسی در بازه زمانی 1397-1390 است. برای شناسایی تمرکز بازار حسابرسی از شاخص های تمرکز بازار مانند نسبت تمرکز، شاخص هرفیندال-هیرشمن و شاخص آنتروپی استفاده شد. نتایج آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از الگوی داده های ترکیبی نشان داد که اهمیت صاحب کار بر رابطه بین تغییر مؤسسه حسابرسی و تمرکز بازار حسابرسی اثر تعدیل کنندگی دارد و سبب مستقیم شدن رابطه شد. هم چنین، نتایج نشان داد که بین تغییر اجباری و اختیاری مؤسسه حسابرسی و هر سه شاخص تمرکز بازار حسابرسی شامل نسبت تمرکز، شاخص هرفیندال-هیرشمن و شاخص آنتروپی رابطه معکوس و معنی داری وجود دارد. یعنی، با افزایش (کاهش) تغییر اجباری و اختیاری مؤسسه حسابرسی، تمرکز بازار حسابرسی کاهش (افزایش) می یابد. افزون بر این، بین متغیرهای کنترلی اندازه و تمرکز صاحب کار و تمرکز بازار حسابرسی رابطه مستقیم و معنی داری مشاهده شد. بنابراین، اهمیت صاحب کار و تغییر مؤسسه حسابرسی عاملی مؤثر بر توزیع بازار بین مؤسسه های حسابرسی و در نتیجه، تمرکز بازار حسابرسی است.

بررسی عوامل مؤثر بر قیمت گذاری حسابرسی ازنظر تأثیر آن بر کیفیت حسابرسی، حائز اهمی ت است. هدف این تحقیق بررسی تأثیر تمرکز بازار، تخصص حسابرس در صنعت و تجربه کمیته حسابرسی بر قیمت گذاری حسابرسی می باشد. روش آزمون فرضیه پژوهش مدل رگرسیون چند متغیره در مجموعه داده های ترکیبی است جامعه آماری پژوهش، کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده و با استفاده از روش نمونه گیری حذف سیستماتیک، 152 شرکت به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده در دوره ی زمانی 9 ساله بین سال های 1391 تا 1399 مورد تحقیق قرار گرفتند. روش مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای بوده و داده های مربوط برای اندازه گیری متغیرها از سایت کدال و صورت های مالی شرکت ها جمع آوری شده و سپس برای آزمون فرضیه های پژوهش از نرم افزار ایویوز استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد تأثیر تمرکز بازار حسابرسی تأثیر منفی و معناداری بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی دارد؛ تخصص حسابرس در صنعت تأثیر مثبت و معناداری بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی دارد؛ اما تأثیر تجربه کمیته حسابرسی بر قیمت گذاری خدمات حسابرسی معنی دار نیست.

هدف انجام این تحقیق بررسی تأثیر تمرکز بازار حسابرسی بر اظهارنظر حسابرسی است. جامعه آماری این تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 96 لغایت 99 می باشد که به روش حذف سیستماتیک 126 شرکت (504 شرکت سال) به عنوان نمونه آماری انتخاب شد که با توجه به عنوان متغیر مستقل (تمرکز بازار حسابرسی)، مؤسسات حسابرسی آن ها نیز مورد مطالعه قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها از روش کتابخانه ای و برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از آمار توصیفی استنباطی و از نرم افزار 10Eviews استفاده گردید. نتیجه حاصل از آزمون فرضیه نشان داد، تمرکز بازار حسابرسی بر نوع اظهارنظر حسابرس تأثیر مثبت دارد. یعنی هرچه حسابرسان تمرکز بیش تری بر صنعت صاحب کار و سهم بالاتری از بازار کار آن صنعت داشته باشند، کیفیت کار حسابرسی افزایش یافته و نوع اظهارنظر نیز به سمت اظهارنظر مقبول پیش می رود. ضمناً تأثیر اندازه حسابرس نیز بر نوع اظهارنظر مثبت و تأثیر تأخیر در ارائه گزارش حسابرس بر نوع اظهارنظر منفی می باشد.