کنش متقابل پیوسته

پرسش از نظم اجتماعی و چگونگی ماندگاری جوامع همواره در محور مباحث جامعه شناسی قرار داشته است. تأملات نظری، تجارب عینی و اتخاذ سیاست های اجتماعی، پیوسته بر عمق درک چیستی و چگونگی نظم اجتماعی افزوده است. بر این اساس، پرسش اصلی در مقاله حاضر عبارت است از اینکه در پاسخگویی به مسئله نظم اجتماعی کدام یک از انواع کنش متقابل (گسسته یا پیوسته) غلبه داشته است؟ بازخوانی کلاسیک ها از یک طرف و دقت در میزان قوت و گستره جریان های بازگشت به تعاون، تعاونی و انجمن گرایی از طرف دیگر، ضمن آنکه نشان داد تلاش های فراوانی در دوره مدرن برای پاسخگویی به نیازِ همبستگی اجتماعی و نظم اجتماعی پایدار و پویا انجام شده است، اما این واقعیت را نیز آشکار ساخت که همواره کنشِ متقابلِ گسسته بر کنشِ متقابلِ پیوسته (یاریگری) ترجیح داده شده و بلکه جایگزین آن گردیده است. از این رو، می توان گفت که پاسخ ها به پرسش نظم اجتماعی، علی رغم تنوع شان بر محور کنشِ متقابلِ گسسته استوار گردیده اند. به نظر می رسد تقدم تاریخی و اجتناب ناپذیر تغییرشناسی بر شناخت نظم و ماهیت ایدئولوژی های مؤثر در جامعه شناسی، سهم به سزایی در پیدایی این وضعیت داشته اند.