فقه

پژوهش حاضر در حقیقت به یکی از مظاهر تمدن اسلامی که تفکر حقوقی و فقهی جوامع اسلامی است ، پرداخته است و نشان داده است جوامع اسلامی افریقیه مومن به حقوق اسلامی بوده اند فقه و حقوق را در مفهوم علم به معنی ساینس در خصوص دستورالعمل های فقهی تولید کردهاند ، و صاحب اندیشه حقوقی بودهاند و بخشی از میراث مکتوب تمدن اسلامی همین متون کلاسیک فقهی است در غرب اسلامی چند متن کلاسیک فقه اسلامی تولید شد که از مآخذ حقوق اسلامی در حوزه فقه مالکی است ، فقه در زندگی روزمره آن ها حضو ر فعال داشته است و مسایل جدید حقوقی با عنوان خاص مغربی آن یعنی \\\" نوازل \\\" را مطرح کرده اند و ابتکاراتی بوسیله فقهای معاصر حفصیان در تولید متون درسی حقوق اسلامی از جمله در تدوین مواد جزئی حقوق شهری و فرهنگ حقوقی شهروندی ، رخ داده است . فقیه ابن الرامی با نگارش کتاب الاعلان باحکام البنیان قوانین شهرسازی و حقوق مادی و معنوی شهروندی در خیابان و پنجره و مسیر های ارتباطی و مسایل محیط زیست را برای نخستین باربر مبانی فقه و حقوق اسلامی تدوین کرده است . تفکر ابن الرامی در مورد فقه شهری ، محصول مدرسه فقهی اجتهاد در تونس است . دوره حکومت حفصیان با پیدایش سه مدرسه فقهی تونس ، قیروان ، بجایه با توسعه گسترده درفقه و حقوق اسلامی روبرو شده است . اباضیه جزیره جربه در این عصر مبانی حقوقی و مدرسه فقهی خود را عرضه کردند . بررسی و تحلیل تجربه چهارصد سال فعالیت های فقهی در جوامع شمال آفریقا در این پژوهش نشان می دهد که فقه اسلامی توان اجتهاد در مسایل روزمره جوامع را دارد . این پژوهش بخشی از رساله دکتری مولف ( 1382 ) است . پژوهش بخشی ا ز تاریخ فقه و فقها در غرب اسلامی است که پراکندگی مذاهب فقهی و حقوق اسلامی در آن جا را نشان داده است وگستردگی و استمرار حقوق اسلامی در جوامع را نشان داده است . پژوهش ماده اولیه پژوهش در مذاهب اصلی فقه اسلامی است.و جایگاه فقها و حقوق دانان و علم فقه در بین مردم و طبقه بندی علوم اسلامی را مطرح کرده است و اثار سیاسی اجتماعی فقه اسلامی را بررسی کرده است .

شناخت دقیق مرزهای هر علم ازجمله مبانی مهم ساخت یک نظام هماهنگ و استنباطی دقیق در حیطه علوم انسانی است. اشتراکات فقه و اخلاق در ناحیه موضوع و محمول و قرابت زیاد آنها در منابع و روش ها نیازمند تبیین بیشتر حدود این دو علم است. مسئله این است که ما چگونه می توانیم گزاره های فقهی را از گزاره های اخلاقی بازشناسی کنیم؟ تا این مسئله حل نگردد و قلمرو هریک از آنها روشن نشود، استنباطات فقهی و اخلاقی قادر به تعیین یک نظام جامع نخواهند بود و باید منتظر رویکردهای افراطی و تفریطی در این دو حوزه باشیم. گروهی سخن از حذف فقه برای حفظ اخلاق می گویند و برخی روش فقهی خود را به مثابه تنها روش معتبر تلقی می کنند. این تحقیق به هدف تعیین قلمرو دانش های فقه و اخلاق انجام شده است. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و روش تحقیق تبیینی تحلیلی است. نتیجه اینکه علم فقه به رعایت حدود می خواند، و اخلاق به کمالات روحی و معنوی دعوت می کند. فقه به سبب کارکرد خاص خود، عموماً به مصالح نوعی و منابع نقلی نظر می نماید، ولی علم اخلاق با توجه به استقلال ثبوتی خود، به تعداد مراتب ممکن، حکم اخلاقی صادر می کند. غایت یکی از نقاط مهمی است که تمایز این دو علم را روشن تر می کند.