دل بستگی ناایمن

استفاده از شوخی در روابط زوجی ازجمله روش های سازنده ای است که به تنظیم هیجان در همسران کمک می کند. هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر آموزش مهارت های ارتباطی شوخی (استفاده از شوخی مثبت) در تغییر هیجانات مثبت و منفی برانگیخته شده به هنگام تعارض در زوجین دارای سبک دل بستگی ایمن-ناایمن اضطرابی بود. پژوهش حاضر از نوع طرح اندازه گیری مکرر دوگروهی با دو گروه آزمایش و کنترل است که در آن هر گروه چهار بار مورد ارزیابی قرار گرفتند. جامعه آماری در این پژوهش، دربرگیرنده کلیه زوجین ساکن شهر تهران در سال 1398 است. حجم نمونه شامل 20 زوج (10 زوج با الگوی دل بستگی ایمن-ناایمن اضطرابی برای گروه آزمایشی و 10 زوج با همین الگو برای گروه کنترل) بود که بر اساس ملاک های ورود و خروج به صورت هدفمند برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند و سپس به طور تصادفی در گروه های کنترل و آزمایش گمارده شدند و از طریق پرسشنامه سبک دل بستگی بزرگ سال (AAQ) و مقیاس عواطف مثبت و منفی (PANAS) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر بین گروهی 2*4 نشان داد که آموزش شوخی مثبت موجب کاهش هیجانات منفی (51/0= Ƞ ،05/0 p < ،97/38 F= ) برانگیخته شده به هنگام تعارض در زوجین ایمن-ناایمن اضطرابی و همچنین افزایش هیجانات مثبت (56/0= Ƞ ،05/0 p < ،95/47 F= ) آنان نسبت به گروه کنترل می شود. بر اساس نتایج پژوهش حاضر پیشنهاد می شود که مشاوران و درمانگران مهارت های شوخی مثبت و اجتناب از سبک های شوخی منفی را به مراجعین خود آموزش دهند تا درزمینه ی کاهش هیجانات منفی و افزایش هیجانات مثبت به هنگام بروز تعارض و بهبود روابط زوجی شان از آن ها بهره گیرند.

برخورداری از رابطه خوب میان والدین و نوجوانان سویه ای بنیادی در تحول نوجوان است. هدف پژوهش حاضر آشکار ساختن اثربخشی برنامه غنی سازی رابطه والد- فرزند بر پایه خانواده درمانی متمرکز بر هیجان بر کاهش دل بستگی ناایمن و افزایش تاب آوری نوجوانان بود. روش پژوهش حاضر آزمایشی تک موردی از نوع طرح های خط پایه چندگانه ناهم زمان بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را همه نوجوانان مراجعه کننده (53 نوجوان) به مرکز مشاوره طلوع امید شهر اهواز در سال 1399 تشکیل داده است. اندازه نمونه دربرگیرنده سه نوجوان بر پایه ملاک های ورود و خروج انتخاب شده اند. روش نمونه گیری پژوهش حاضر هدفمند بود. به این صورت که بر پایه فراخوان موردنظر، تمایل نوجوانان برای شرکت در دوره، در نظر گرفتن ملاک های ورود و خروج از پژوهش، 3 نوجوان انتخاب و به همراه والدین در برنامه مذبور شرکت نمودند. ابزارهای پژوهش دربرگیرنده پرسشنامه دل بستگی بزرگ سال کولینز و رید (1990) و پرسشنامه تاب آوری کونور و دیدسون (2003) بود. مداخله آموزشی در 5 جلسه انجام شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل دیداری، معنی داری بالینی (شاخص تغییر پایا) و فرمول درصد بهبودی استفاده شد. یافته ها نشان داد که آموزش غنی سازی رابطه والدین- نوجوان منجر به (07/21) درصد کاهش در سبک دل بستگی ناایمن و (07/37) درصد افزایش در تاب آوری نوجوان اول، (90/19) درصد کاهش در سبک دل بستگی ناایمن و (60/29) درصد افزایش در تاب آوری نوجوان دوم و (03/28) درصد کاهش در سبک دل بستگی ناایمن و (03/23) درصد افزایش در تاب آوری در نوجوان سوم شد. میزان شاخص تغییر پایا نشان داد که دل بستگی ناایمن و تاب آوری در هر سه نوجوان به میزان معنی داری تغییر نشان دادند. مقدار پی (05/0) بود. این برآیندها به این معنی است که آموزش غنی سازی رابطه والد- نوجوان می تواند زندگی نوجوان را بهبود بخشد و درمانگران می توانند از این مدل در کار با نوجوانان به منظور کاهش سبک دل بستگی ناایمن و افزایش تاب آوری در شهر اهواز استفاده کنند.