واقعیت ها

حماسه نارت ها برگرفته از ادبیات فولکلور مردم اوستیا و مایه فخر و غرور آن مردم است. در پژوهش پیش روی به بررسی معادل اسامی و واقعیت های فرهنگی و تاریخی در ترجمه روسی متن به قلم آ.آ. دزانتیف و ت.آ.هامیتسایوا می پردازیم. سیریلیک گشتن الفبای نگارش زبان اوسی به سال 1954 موجب تغییرات آوایی به ویژه در اسامی خاص فرهنگ زبان آسی گشته است. مترجمان که هر دو دارای ملیت اوستیایی هستند و مسلط به زبان روسی، در بسیاری موارد کوشیده اند واقعیت ها را به زبان اصلی نگاه دارند: در متن ترجمه شاهد آنیم که حتی واژگان دارای معادل به دلیل بار فرهنگی و اهمیت سلسله مراتب سنی و اجتماعی در آن فرهنگ به زبان اصلی متن نگاه داشته شده اند. اصوات یکسره در متن ترجمه به زبان آسی هستند. در برگردان ضرب المثل ها هر چند در پاره ای موارد مترجمان بر معادل های روسی تکیه دارند، اما نمونه هایی نیز از ترجمه واژه به واژه نیز مشاهده می شود. در برگردان واحدهای اندازه گیری، مترجمان از واژگان منسوخ روسی بهره برده اند. در ایران مبنایی برای دانش «نارت پژوهی» و یا «نارت شناسی» وجود ندارد. لیک در قفقاز شمار بسیاری نقد در زمینه حماسه نارت ها نگاشته شده است که دو مقاله با عنوان های «برخی ویژگی های گویش شناسی متون حماسه پهلوانان چرکس نارت نامه» (Берсиров, Хазретовна: 2018 ) و «بازتاب واژگان اجتماعی و سیاسی در حماسه نارت» (Жилетежев, Бухуров: 2015 ) با رویکرد بررسی ویژگی های زبانشناختی از آن جمله اند.

ترجمه یک گفتمان بین فرهنگی، بین دو زبان مبدأ و مقصد است. یکی از دشوارترین انواع ترجمه، ترجمه متون ادبی است. اگر اثر ادبی یک نمایشنامه باشد ترجمه آن با چالش های بیشتری روبه روست. در این پژوهش سعی بر آن داریم تا با تحلیل چالش های موجود در ترجمه نمایشنامه «الکساندر پوشکین» که توسط میخاییل بولگاکف نویسنده مشهور دهه اول قرن بیستم روسیه نوشته شده، راهکارهایی را در زمینه ترجمه نمایشنامه های کلاسیک روسی ارائه دهیم. به عبارت دیگر هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل چالش های زبانی پیش روی مترجم هنگام ترجمه نمایشنامه های کلاسیک روسی است. مهم ترین چالش های پیش روی مترجم در فرایند ترجمه ادبی کدامند؟ مترجم در برخورد با واقعیت های خاص زبان مبدأ باید از چه شیوه هایی استفاده کند؟ در این پژوهش از روش تحقیق کتابخانه ای و نمونه کاوی توصیفی تحلیلی استفاده شده است.  نتایج پژوهش حاکی از آن است که مترجم نمایشنامه نیاز به شناخت واقعیت های زبان مبدأ دارد تا بتواند معادل یابی دقیقی برای آن ها انجام دهد. مترجم باید درک مطلوبی از موقعیت های گفتاری موجود در اثر داشته باشد و تلاش کند، تأثیر مشابه متن مبدأ را بر روی خواننده متن مقصد ایجاد کند. علاوه بر آن مترجم باید توانایی تحلیل گفتمان های موجود در نمایشنامه و هدف هر یک از شخصیت ها از بیان آن ها را داشته باشد تا در ترجمه کارکردهای منظوری ساختارهای نحوی موفق باشد. نتایج این تحقیق می تواند در ترجمه دقیق آثار ادبی کلاسیک به ویژه ترجمه نمایشنامه های کلاسیک از زبان روسی به زبان فارسی مؤثر باشد.