بخش بندی مشتریان

روش های معمول بخش بندی صرفاً باتکیه بر سه مؤلفه تأخر (R)، تعداد (F) و ارزش پولی (M) طراحی شده اند و تغییرات رفتاری مشتریان را در طول زمان در نظر نمی گیرند. بر این اساس برای دستیابی به بخش بندی مطلوب، هدف پژوهش حاضر به کارگیری مجموعه ای از محاسبات آماری از قبیل شیب خط و مشتق نسبت به زمان و روش های داده کاوی مانند K-means و نقشه های خودسازمانده (SOM) برای تعریف متغیرهایی جدید به منظور بررسی روند تغییرات رفتار خرید مشتریان است. نتایج پژوهش نشان می دهد در نظرگرفتن شیب خط تغییرات رفتار مشتریان (R، F و M) و ارزش بیشتر برای رفتارهای اخیر نسبت به رفتارهای گذشته در بخش بندی مشتریان، موجب افزایش دقت پیش بینی رفتار آتی و همگن تر شدن مشتریان هر بخش شده است. بر اساس روش پیشنهادی، مشتریان به چهار بخش بهترین، خرج کننده، تکرارکننده و از دست رفته دسته بندی شدند که به منظور شناخت بهتر و دقیق تر مشتریان بر اساس نحوه تغییر رفتار آنها، هر بخش نیز به دو زیربخش صعودی و نزولی طبقه بندی شد. درنهایت ضمن تشریح ویژگی هریک از بخش ها و زیربخش ها، راهبردهای مناسبی برای مدیریت مشتریان آنها ارائه شده است.

این پژوهش به بخش بندی مشتریان بر اساس واکنش آنها نسبت به بازاریابی و فروش در شبکه های اجتماعی می پردازد. اطلاعات این تحقیق توصیفی اکتشافی، از طریق پرسشنامه گردآوری می شود. جامعه آماری آن شامل 14000 فالور (دنبال کننده) در پیج (صفحه) خاصی از اینستاگرام است که 224 نفر به صورت تصادفی برای نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش خوشه بندی دومرحله ای استفاده شده است که در نهایت مصرف کنندگان به پنج خوشه اصلی (فعالان، مبلغان، بی اعتنایان، غیرفعالان و مخالفان) بخش بندی شدند. شواهد حاکی از آن است که دو گروه فعالان و مبلغان بسیار تحت تأثیر تبلیغات در شبکه های اجتماعی قرار می گیرند و مهم ترین محرک آنها، درگیری به برند، تمایل به خرید و تبلیغات دهان به دهان است. فعالان با اختصاص 3/18 درصد از حجم جامعه، تحت تأثیر ترین گروه هستند و اغلب افراد این گروه را زن های مجرد شکل داده اند. پس از آن، مبلغان نیز نشان دادند که تحت تأثیر بازاریابی در شبکه های اجتماعی قرار می گیرند. مبلغان 1/24 درصد جامعه را تشکیل می دهند و بزرگ ترین خوشه در بین پنج خوشه هستند. مهم ترین تفاوت مبلغان با فعالان، بی تمایلی آنها به خرید است. در مجموع، حجم شایان توجهی از جامعه (4/42 درصد) به بازاریابی در شبکه اجتماعی اینستاگرام واکنش مثبت نشان داده اند.