طراحی سازمانی

مدلهای کسبوکار، قابلیتهای پویا و استراتژی، مولفههای به هم وابسته هستند. استقرار قابلیتهای پویای قوی در یک شرکت به کارآمدی آن در طرحریزی مدل تجاریاش کمک کرده و به واسطه این تاثیر، متقابلا مدل تجاری هم بر بهبود قابلیتهای پویای شرکت تاثیر گذاشته و مجالی برای تحقق استراتژیهای ویژه در محیط رقابتی مهیا میکند؛ اما نکته مهم در سطح نظری این است که این روابط شناخته شده است و نیاز است تا فعالیتهای تجربی نیز در این زمینه صورت پذیرد و مشخصات عملیاتی و عینیتری به این استدلالها اضافه شود تا درک بهتری درباره نوآوری، اجرا و تغییر مدل کسب و کاری که ابعاد مهم قابلیتهای پویا را توضیح میدهند، ایجاد شود. این مقاله مروری با تعریفهای گذرا و سپس شرح مفصل مدلهای تجاری و قابلیتهای پویا آغاز شده و در ادامه به تفکیک مدلهای تجاری از استراتژی پرداخته و سپس در چارچوب قابلیتهای پویا، در مورد آنها بحث میکند. آنگاه تعاملات ابتدایی بین مدلهای تجاری و قابلیتهای پویا در طی این مراحل بررسی میشود: (1) نقش قابلیتهای پویا برای نوآوری مدل کسب و کار و (2) اهمیت طرح سازمانی برای هر دو ساختار. بخش انتهایی مقاله به بحث و نتیجهگیری و پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده میپردازد.

تغییر استراتژیک یکی از مهمترین موضوعات عرصه نوین رقابت به حساب می آید و آمادگی شرکت ها در ابعاد مختلف طراحی سازمانی برای این نوع از تغییرات ضروری می نماید. از این رو در مورد نقش ابعاد طراحی سازمانی در تغییرات استراتژیک، پژوهش های متعددی با نتایج متشتت انجام شده است؛ هدف این پژوهش فرامطالعه پژوهش های قبلی در قلمرو موضوعی مذکور می باشد. برای برآورده ساختن هدف مقاله، روش مرور نظام مند انتخاب گردید و طبق آن، مقالات موجود در بازه زمانی1990 تا 21 ژانویه 2021 بررسی شد. در نهایت 71 مقاله دارای صلاحیت بررسی تشخیص داده شد که محتوای این 71 مقاله، با روش تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفت. مرور نظام مند نقش ابعاد طراحی سازمانی را در تغییرات استراتژیک ذیل چهار بعد «ساختار سازمانی»، «فرهنگ سازمانی»، «منابع و قابلیت های سازمان» و «فرایندها و سیستم های سازمانی» مورد بررسی قرار داد؛ در این تحلیل «ساختار سازمانی و فرهنگ سازمانی» دارای مولفه های «الزامات ساختاری»، «مقررات زدایی و تغییر نوع بروکراسی» و «فرهنگ و جوسازمانی»، «منابع و قابلیت های سازمان» دارای مولفه های «منابع تغییر»، «منابع انسانی»، «دانش سازمانی» و «قابلیت های پویا و استراتژیک» و «فرایندها و سیستم های سازمانی» دارای مولفه های «کنترل و ارزیابی»، «مدیریت تغییر» و «تولید» می باشد. برای هر کدام از مولفه های مورد اشاره، تفصیلاً شاخص هایی در نظر گرفته شد.طی این مرور، چهار شکاف محتوایی و دو شکاف روش شناختی شناسایی گردید که شکاف های محتوایی عبارتند از: «فروکاهش پدیده تغییرات استراتژیک»، «فقدان کاربست دیدگاه شبکه ای به روند رو به واگرایی قدرت در سازمان»، «توضیح مبهم نقش منابع مازاد در اجرای تغییرات استراتژیک» و «تبیین سست نقش متغیرهای محیطی در اجرای تغییرات استراتژیک» و همچنین شکاف های روش شناختی شامل «عدم شناسایی و سامان دهی به متغیرهای متشتت و فراوان میانجی و تعدیلگر» و «عدم در نظر گرفتن گروه کنترل» در پژوهش های تجربی می شود.