نظریه ابن خلدون

انحطاط دولت های غرب خلافت اسلامی و سقوط آندلس، مهم ترین پدیده دوره های میانه (قرون وسطا) در سراسر معارف اسلامی و مسیحی است که محققان همچنان بدان می پردازند؛ چنان که توجه به علل آن، ابن خلدون را که خود شاهد روی داد بود، به نوشتن مقدمه برانگیخت. از ویژگی های مهم روی داد سقوط آندلس، جایگاه آن در درازنای تاریخ غرب خلافت اسلامی و روابط آن با دولت های اروپایی است. شناخت علل این سقوط، مهم ترین بنیاد نظری در «غرب شناسی» به شمار می رود. این علل در قالب جُنگی از روی دادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی آرام آرام زمینه سقوط آندلس را فراهم آوردند. دغدغه این پژوهش، سنجش درستیِ نظریه ابن خلدون درباره توجیه علت سقوط است. با بررسی تاریخی آن علل می توان دریافت که سقوط آندلس از فرآیندی پیش نهادی ابن خلدون بیرون می ماند. از دیگر ویژگی های مهم بررسی این حادثه از دید تاریخ نگاری، توجه به نخستین نمونه تاریخ نگاری تحلیلی در تاریخ تاریخ نگاری اسلامی است.