ساختارشناختی

بازار نوظهور گردشگری سالمندی در ایران نیازمند مطالعات بنیادین در ابعاد مختلف و از جمله رفتار گردشگران سالمند است. سیستم شناختی افراد از عوامل درونی اثرگذار بر رفتار مصرف­کننده است. هدف این مطالعه استخراج ساختار شناختی گردشگران سالمند ایرانی نسبت به اقامتگاه به‌عنوان یکی از عناصر مهم در توسعه گردشگری سالمندی ایران است. به عبارتی این مطالعه برای نخستین بار ساختار‌شناختی نسبت به اقامتگاه را در سطوح انتزاعی‌تر از ویژگی‌ها، با رویکرد زنجیره هدف-وسیله ارائه می‌نماید. با استفاده از تکنیک ‌نردبانی و مصاحبه عمیق با 30 نفر از شهروندان سالمند شهر شیراز، نقشه ارزش سلسله مراتبی گردشگران ‌سالمند ‌ایرانی ایجاد و 6 زنجیره هدف-وسیله اصلی به دست‌ آمد و بدین ترتیب، 11 ویژگی اقامتگاه، 9 پیامد و 3 ارزش غالب که این دسته گردشگران آرزومند تحقق آن‌ها هستند؛ مشخص گردید. ویژگی­های تمیزی، مکان اقامتگاه، امنیت و قیمت؛ پیامدهای حفظ سلامتی، حس خوب و راحتی خیال و ارزش­های امنیت و هیجانات مثبت بیشترین میزان اشاره را از سوی گردشگران سالمند داشتند. با توجه به کمبود مطالعات کیفی در حوزه رفتار گردشگران ‌سالمند ‌ایرانی، یافته‌های این مطالعه می‌تواند به‌عنوان مبنایی کلیدی برای بخش‌بندی بازار گردشگران سالمند و تدوین استراتژی‌های جایگاه‌یابی اقامتگاه در ایران ‌استفاده شود.

دستیابی به الگویی مطلوب از سیره ارتباطی رسول اکرم| در گروِ تحلیل و فهم منطقیِ اجزاء، عناصر، متغیرهای مؤثر و فرایند طی شده است؛ چرا که فرایند ارتباط به هر شکلی که برقرار شود، حداقل سه عنصر را در بر می گیرد: فرستنده، پیام و گیرنده (مخاطب). هر سه عنصر ویژگی هایی دارد که اگر مورد توجه نباشد، به عنوان موانع ارتباط، از ارائه موفق پیام و تأثیرگذاری آن می کاهد. در این میان شناختِ ویژگی های مخاطب از اهمیت بسزایی برخوردار است که در حوزه ها و قلمروهای گوناگونی انجام می پذیرد. نوشتار حاضر می کوشد با روش اسنادی و رویکرد تحلیل کیفی، با استناد به داده های تاریخی و اقتباس از عناصر ارتباطی، به شناسایی عوامل و ویژگی هایی بپردازد که با تأثیر در شخصیت مخاطب، نوع مواجهه وی با پیام نبوی را در فرایند ارتباطی تحت تأثیر قرار می دهد. تأثیرپذیری از ساختار قومی-قبیله ای، تأثیرپذیری از بت ذهنی قبیله، از فقر اقتصادی، از اقتدار و غلبه، از شیوخ و رؤسای قبایل، و تأثیرپذیری از پیمان ها و پیوندهای قبیله ای در فرایند ارتباطی، از جمله ویژگی های شخصیتی مخاطبانِ عصر نبوی است. اولویتِ ساختار شناختی، مقتضیات و چالش های آن نیز از جمله مؤلفه ها و ویژگی های شخصیتیِ عامِ مخاطبان بوده که همواره مورد اهتمام رسول اکرم| در فرایند ارتباطی قرار گرفته است.