هنجار رسانه ای

سیاستگذاری رسانه ای به مثابه یک مسئله مهم مورد توجه پژوهشگران عرصه رسانه قرار گرفته است که در نحوه تدوین و اجرای آنها ازجمله شرایط و اقتضائات جغرافیایی و اصول کلان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاکم بر یک کشور بر رسانه های گوناگون تأثیر می گذارند. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش فعلی شناسایی عوامل کلیدی رسانه ای در سیاستگذاری برای رادیو تلویزیون جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش از نوع کیفی (دلفی وتجربه زیسته) و جامعه آماری آن نخبگان و متخصصان رسانه هستند که به صورت تعمدی و گلوله برفی انتخاب شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که رشته تحصیلی ۶۴/۳درصد از پاسخگویان علوم ارتباط و ۳/۴۸ درصد از پاسخگویان هیئت علمی و ۹۶/۵۲درصد پاسخگویان دارای شغل های اجرایی و سازمانی هستند. نتایج تحلیلی حاکی از آن است که پنج مؤلفه رویکرد بازار آزاد یا قانونگذاری و تنظیم گری، چگونگی مخاطب شناسی، نوع هنجار حاکم بر رسانه، وضعیت سپهر رسانه ای حاکم بر ایران و ارتباطات محتوا محور و فنی محور از عوامل کلیدی رسانه ای در سیاستگذاری برای رادیو تلویزیون ایران محسوب می شوند.

تدوین یک چارچوب هنجاری رسانه ای؛ خاص خبرگزاری بین المللی داخل کشور، ضرورتی تام دارد چرا که کلیه کارگزاران رسانه را یاری می دهد تا در انتشار و دروازه بانی خبر از هنجارها، ارزش ها و باورهای فرهنگی ایران اسلامی بهره بگیرند. پژوهش حاضر، از روش کیفی برای فهم مسئله هنجار رسانه ای مطلوب خبرگزاری بین المللی داخل کشور بهره گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را متخصصان و کارشناسان حوزه رسانه و خبرگزاری با سابقه مدیریتی در زمینه خبر و رسانه خبری در برمی گیرند که پژوهشگران به طورهدفمند، پس از مصاحبه با 20 تن از آنان در حوزه مورد نظر به اشباع نظری دست پیدا کردند. یافته های حاصل از تحلیل تماتیک، دربرگیرنده سه تم اصلی «هنجارهای مرجعیت حرفه ای، هنجارهای کاربردی (سیاستی) و هنجارهای ارزشی» بوده است. بر اساس یافته های مرتبط با «هنجارهای مرجعیت حرفه ای» ، از آنجا که پوشش خبری خبرگزاری ها در حال حاضر، تحت تأثیر سلایق و جریان های خُرد و کلان اغلب سیاسی است و خط مشی های کلی نیز از جانب عوامل نامبرده تعیین می شوند، برنامه ریزی برای نیل به مرجعیت حرفه ای ذیل یک هنجار رسانه ای، قادر است جایگاه و پایگاه خبرگزاری را به میزان قابل توجهی ارتقا دهد. یافته ها در خصوص «هنجارهای کاربردی (سیاستی)» نیز حاکی از آن است که خبرگزاری ها برای احراز اعتبار و کسب مرجعیت، بنا به بافت هر جامعه، ناچار از رعایت هنجارهای اجتماعی خاصی هستند. همچنین یافته های مرتبط با «هنجارهای ارزشی» نشان می دهند که خبرگزاری ها بنا به تأثیرشان از بافت های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی متفاوت، از اصول و هنجارهای ارزشی متفاوتی پیروی می کنند.