آسیب شناسی تبلیغ دینی

در حوزه مسائل اعتقادی، فراگرد ارتباط در تبلیغ دینی و ارشاد مردم در صورتی اثرگذار است که رابطه مردم و روحانیت به شکل مطلوب برقرار باشد و مردم،همچنان به شنیدن آموزه های دینی از زبان روحانیت علاقه داشته باشند. اکنون، پس از چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی رابطه مردم و روحانیت در حوزه تبلیغ دینی فرازوفرودهایی را تجربه کرده که باوجود تأثیرگذاربودن، به طور جدی نیازمند آسیب شناسی است. در این مقاله، پژوهشگران به دنبال شناسایی آسیب های ارتباط مردم و روحانیت درزمینه تبلیغ دین هستند و هدف اصلی ما توصیف آسیب های این فراگرد است. چارچوب مفهومی این پژوهش، براساس مدل منبع معنی بنا گذاشته شده است که به روند فراگرد ارتباط و عناصر ششگانه آن توجه می کند و پژوهشگران، با بهره گیری از روش توصیف کیفی ساندلوسکی و مصاحبه های عمیق با طلاب مبلغ نخبه، آسیب های ارتباط مردم و روحانیت را درخصوص تبلیغ دین توصیف کرده اند. میدان مدنظر ما تمام روحانیان مبلغی هستند که هرساله در دفتر تبلیغات اسلامی تلاش های تبلیغی آنها ارزیابی می شود و نمونه برگزیده نیز بیست و دو نفر از این نخبگان هستند که در دو همایش«برترین های تبلیغ» از آنها تقدیر شده است. طبق یافته های حاصل شده، مشارکت کنندگان درزمینه تبلیغ دین آسیب های ارتباط مردم و روحانیت را در پنج مقوله فراگرد ارتباط، فاصله نقش، الزامات زمینه ای، میزان توان ارتباطی و بومرنگ تبلیغ توصیف کرده اند و مفاهیمی چون پرچم داری زید و عمر، اقتدار قضائی و اداری و توطئه اندیشی، در مقوله قطع فراگرد ارتباط و مضامینی مانند روحانی مکلا، دین وراونه، منبرهای پوچ و روحانی ابزاری در مقوله فاصله نقش معرفی شده اند. مقوله الزامات زمینه ای با مفاهیمی چون فرهنگ گریزی، ذائقه گریزی،ارزش گریزی و کاهش میزان توان ارتباطی توصیف شده و در مقوله بومرنگ تبلیغ، تبلیغ بی کلام و تبلیغ پاکتی به دست آمده است که مبلغان دین باید به آنها توجه کنند.