فرقه گرایی

رادیکالیسم یا افراط گرایی یکی از پدیده های رو به رشد ،سرنوشت ساز و تعیین کننده عصر حاضر است. این پدیده بی گمان یکی از مهمترین تحولات سیاسی و اجتماعی در کشورهای خاورمیانه در چند دهه اخیر است.طرفداران رادیکالیسم در چند دهه گذشته به یکی از مهمترین بازیگران سیاسی در منطقه تبدیل شده و به گونه ایی روزافزون بر تحولات ملی ،منطقه ایی و جهانی اثر گذاشته است . تفسیر و تحلیل رویدادهای سیاسی امنیتی ، اجتماعی و اقتصادی بدون توجه به این پدیده و در نظر گرفتن ابعاد مختلف آن ناقص و ناتمام است.رادیکالیسم در کشور پاکستان در اواخر دهه 1970 ظاهر شده و دردهه 1980 افزایش پیداکرده و در دهه های بعدی استمرار یافته است . درک علل و عوامل رشد و توسعه رادیکالیسم در پاکستان در تعیین راحل های مهار مسالمت آمیز آن اهمیت فراوانی دارد. در حالی که بسیاری از پژوهش های صورت گرفته ،سعی دارند رادیکالیسم پاکستان را تحت تأثیر تئوری مدرنیته قرار داده و این پدیده را حاصل پیامدهای مدرنیته می دانند،این مقاله با تکیه بر تئوری بحران به بررسی علل و عوامل رشد وتوسعه رادیکالیسم در پاکستان می پردازد. با ترکیب دو سطح بحران ملی و منطقه ایی به بررسی تاثیر تحولات مهم در این دو سطح می پردازد.پس از ارائه تعریف از رادیکالیسم ، بحران سیکتاریزم یا فرقه گرایی به بررسی تاثیر بحرانهای ملی و منطقه ایی رادیکالیزم پاکستان پرداخته است.

هدف: تغییر دین، بریدن از صورت قدیمی باورها، شیوه زیست وگرایش به گروه های دینی، شیوه زندگی، نظامهای اعتقادی و روش نوین ارتباط با الوهیت است که در جستار حاضر به این موضوع در ادیان ابراهیمی پرداخته شد. روش: پژوهش حاضر با شیوه توصیفى- تحلیلى و با تکیه بر اسناد کتابخانه ای، تغییر دین را در ادیان ابراهیمی بررسی کرده است. یافته ها: این مفهوم در ادیان ابراهیمی یهودی و مسیحی به صورتهای نودینی، بدعت و ارتداد و مؤلفه های همبسته به آن آمد. چنین پدیده ای در پیش دینداران و متولیان دینی یهودی و میسحی، ناخوشایند بوده و روی آوری به آن هم همسان نبوده است. تغییر دین در مؤلفه ارتداد در روایت متن مقدس به معنی بیرون رفتن از دایره ایمان است و گزاره های آن با سویه توصیه ای و حکمی به صورت خشونت آمیز بیان شده و شیوه اجرای آن نیز در طول تاریخ از سوی خوانشگران و متولیان دینی در پیوند با عناصر فرامتنی و مؤلفه قدرت بوده است. اما مفهوم تغییر دین در گفتمان قرآن کریم، تنها در مؤلفه ارتداد مطرح شده که پیامد آن، افزون بر حبط اعمال، مجازات اخروی را در هم پی دارد. نتیجه: بر اساس این پژوهه، وجود تغییر دین در روایتگری قرآن کریم با زوایای عقلانیت و مؤلفه های آن بررسی شد و در پی آن، احکام قرآن کریم در این خصوص، موجّه دانسته شد.

پرسش اصلی مقاله این است که از نگاه امام موسی صدر، دولت چه ویژگی هایی دارد که می تواند نقش پیش برنده جامعه را ایفا کند. مدعا این است که صدر دراین باره نگاه جامعی دارد و همزمان که وضعیت موجود دولت را نقد می کند، راه حل هایی ارائه می دهد که در اثر آن دولت سامان بهتری می یابد و برای پیشرفت در جامعه نقش مهم تر و ایجابی تری ایفا می کند. در توضیح مدعا می توان به ایده اصلی و کلیدی صدر در لبنان اشاره کرد. ایشان در میانه یک نظام سیاسی فرقه گرا و یک دولت سکولار به دنبال ایجاد راه سومی است که بتواند با توجه به مشترکات دینی موجود در جامعه لبنان از حضور مؤثرتر دین در این جامعه دفاع کند. درواقع صدر بر آن است که ارزش های دینی را در دولت جاری کند که در اثر آن انسان متعالی خلق و هستی یابد و حیات اجتماعی او سرشار از ارزش های متعالی شود. صدر دین اصیل را برای حضور در صحنه اجتماع و عرصه زیست جمعی و زندگی انسان می داند؛ ازاین رو از حضور اجتماعی دین دفاع می کند. دو مانع عمده در پیش روی صدر، نظام سیاسی و اجتماعی فرقه گرایانه و مشی سکولار دولت و جامعه لبنان و غیبت دین و ارزش های دینی از صحنه اجتماعی است. صدر در دوره حضور بیست ساله خود در لبنان هر دو مسیر را نادرست می داند و بر راه سومی تأکید می کند؛ یعنی بهره گیری از مشترکات ادیان در ساخت جامعه و حل مشکلات انسان؛ بنابراین نگاه صدر به دولت نیز خارج از این وضعیت نیست. طرحی که وی پیش پای انسان قرار می دهد، افزون بر ابتنای آن بر حضور اجتماعی دین، دولتی است که از مشکلات فرقه گرایانه و مصائب سکولاریسم فارغ باشد. وی نام چنین دولتی را «دولت آسمانی» می نامد که می تواند فراتر از نگاه و مشی نظام فرقه گرایانه و مشی و مرام سکولار به اداره یک جامعه بیندیشد و برای انسان چاره اندیشی کند. در این مقاله به مباحث سلبی و ایجابی و ماهیت دولت و مناسبات سیاست با دین و دوگانه فرقه گرایی و سکولاریسم در بحث دولت اشاره و مباحث امام صدر تحلیل شده است.