بوم زیست

هرگاه مکان و کیفیت زندگی در تلاقی با یکدیگر سبب شکل گیری گزاره هایی شوند که بر اثر انتقال از یک وضعیت به وضعیت دیگر به دست آیند، با نشانه بوم زیست مواجهیم. عناصر شکل دهنده بوم زیست ها انسان، مکان و کیفیتی است که به مکان نسبت می دهیم. بوم زیست را می توان زنجیره ای تراانسان مکانی یا به نقل از بِرک، مزولوژی دانست که به معنای قابلیت انتقال، حرکت، حضور و تحول در یک مجموعه است. اگر هر موقعیتی را وابسته به یک پیش موقعیت و در تعامل با موقعیت بعدی بدانیم، باید بوم زیست را فرایند بدانیم. در این فرایند، هر بُوِشی آمادگی تبدیل شدن به بُوِشی جدید را دارد، به این شرط که در زنجیره تراانسان مکانی قرار گیرد. مهم ترین دستاورد دیدگاه مزولوژیک، حذف جهان دوقطبی است. حال چگونه نشانه بوم زیست شکل می گیرد؟ هر حضوری قابلیت جابه جایی در درون مکان و حرکت به سوی دیگری جهت تبدیل شدن به حضوری جدید را دارد. بنابراین توجه به تجربه زیسته، شکل گیری گزاره ها براساس ادراک و موقعیت های تعاملی نشان می دهد هر حضور به واسطه جهش و گسست هایی که سبب تکامل آن می شود، خود را در مسیر فرایند کنش تکامل می بخشد. حضورها متکثرند و درون زمان و مکان، در طول فرایند کنشی رشد می کنند. هدف اصلی این پژوهش نشان دادنِ چگونگی این رشد و امکان تکثیر و انتقال آن به گزاره های جدید است. رویکرد اصلی این مقاله با تمرکز بر نشانه انسان شناسی و پدیدارشناسی حضور شکل گرفته است. همچنین با استفاده از روش تحلیل کیفی تلاش می کنیم تا نظریه نشانه بوم زیست ادبی را با تکیه بر دیدگاه مزولوژیک بِرک و زنجیره تراانسان مکانی ارائه کنیم.

پیشرفت تکنولوژی، عوامل مخرب زیست محطیی، فرسایش، آلودگی، خشکسالی، سوخت های فسیلی، گرمایش زمین، انقراض و کاهش منابع طبیعی، محیط زیست را به بحران جدی دنیای امروز تبدیل کرده است. رمان علمی-تخیلی و پساآخرالزمانی قلعه مالویل اثر روبر مرل نویسنده فرانسوی قرن بیستم پرده آخر بحران های بوم زیست را بازنمایی می کند. شاخه بینارشته ای ادبیات تطبیقی، به بررسی ارتباط ادبیات با سایر رشته ها می پردازد. نقد بوم گرا مطالعه ای بینارشته ای و محصول تلاقی ادبیات و محیط زیست است. پژوهش حاضر، به بررسی توصیفی-تحلیلی محیط زیست طبیعی و مصنوعی (انسانی) در رمان قلعه مالویل، از دیدگاه نقد بوم گرا می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد، بقای زندگی بشر وابسته به حیات محیط زیست طبیعی و اقدامات سازنده انسان می باشد. شخصیت های داستان با تلاش و امید، طبیعت خاکستری ناشی از انفجاری مبهم را به طبیعت سبز تبدیل می کنند. نتایج پژوهش نشان می دهد اثر ادبی با بهره گیری از قوه نامحدود تخیل بستر بازنمایی ادبی رنج های محیط زیست می شود و می تواند به سهم خود در بقای محیط زیست و فرهنگ سازی سهیم باشد. زیرا، رابطه و تأثیر بوم زیست و ادبیات دوسویه و دارای برهمکنش است و مخاطب را در چالشی سازنده قرار می دهد و او را به اندیشیدن و حفاظت بوم زیست دعوت می کند.