تصحیح اشعار

سومین دفتر از مجموعه «متون ایرانی» در سال 1391 به کوشش جواد بشری توسط انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به زیور طبع آراسته شده است. این دفتر شامل دو بخش است که بخش نخست آن دربرگیرنده ده متن تصحیح شده است. دومین متنی که در بخش نخست این دفتر آمده، حدود هزار بیت از اشعار شمس الدین (جلال الدین) ورکانی، شاعر سده های ششم و هفتم می باشد که توسط اسماعیل شموشکی، تصحیح شده است. در این کار، دو نسخه از خلاصه الاشعار مورد استفاده مصحح بوده که یکی متعلق به کتابخانه مجلس شورای اسلامی و دیگری نسخه کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران است. نویسنده در نوشتار حاضر، ملاحظات خویش را در باب تصحیح اشعار شمس الدین ورکانی به رشته تحریر درآورده است. در راستای این نقد، با ارائه شاهد مثال هایی از متن، به خطای کاتب یا غلط خوانی مصحح و تصحیح های قیاسی وی اشاره می کند. نویسنده در انتها، حدسیات خود را در جهت رفع اشکال ابیاتی که برای مصحح مبهم بوده است، بیان می دارد.

از شاه نصرت الدین کبود جامه شاعر و امیر نام آور سده ششم اشعار پراکنده ای در منابع مختلف باقی مانده است. با وجود سرگذشت جالب و اوج و فرود زندگی وی و تأثیر او در سیاست و ادب روزگار خویش، تاکنون پژوهش دقیق و اطمینان بخشی در احوال و اشعار او صورت نگرفته است. منابع مختلف اشارات فراوانی به زندگی سیاسی و ادبی او دارند و این امر ضرورت جست وجویی دقیق در زندگی او را الزام می کند. به علاوه، از پنج قصیده باقیمانده از وی، تاکنون تنها یک قصیده، آن هم با کاستی هایی، در مطاوی آثاری چون مونس الاحرار ، بیاض تاج الدین احمد وزیر، مجمع الفصحا و نظایر آن، منتشر شده است و چهار قصیده دیگر او، که از یک سو بیانگر طرز سخن و شیوه شاعری گوینده و از سوی دیگر حاوی اشاراتی به زندگی اوست، منتشر نشده است. مقاله حاضر جست وجویی در احوال و حوادث زندگی شاعر و تصحیح اشعار او بر مبنای یگانه دستنویس شناخته شده از اشعار اوست.