ساختار جمله

بررسی خانواده های زبانی، نشان می دهد که زبان فارسی، از خانواده زبان های هند و اروپایی است و زبان عربی، از خانواده زبان های حام و سامی است امّا با ورود اسلام به ایران، توجّه ویژه ای به ساختار و محتوای زبان عربی پیدا شد به طوری که زبان فارسی و زبان عربی، اشتراکات و تعاملات فراوانی چه در حوزه واژگانی و چه در حوزه دستوری پیدا کردند و اکنون در هر دو زبان فارسی و عربی، عناصر دخیل وجود دارد؛ عناصری که برای تکمیل هر دو زبان، بین یکدیگر، داد و ستد شده است. پرداختن به این ویژگی های دستوری، ازآن جهت اهمّیّت دارد که این دو زبان، در طی مراحل تکاملی خویش، ارتباطات و اشتراکات فراوانی داشته اند و از نظر علمی چنانچه این محمل های اشتراک، بررسی گردد، بسیاری از نکات مبهم در دستگاه زبانی و دستوری هر دو زبان را برطرف می کند. این تحقیق بر اساس روش کتابخانه ای و سندکاوی، به طور تخصّصی به حوزه نحوی زبان فارسی و عربی در زمینه جملات مرکّب پرداخته است و در پی آن است که به ساختار این گونه جملات بپردازد. یافته های این تحقیق، نشان می دهد که این جملات، در زمینه ساختار و جملات تأویلی نقاط اشتراکی دارند که در این مقاله به آن می پردازیم.

قرآن کریم نگاهی فراگیر به مساله ی زیبایی دارد، شناخت زیبایی های قرآن با روش ها و شیوه های گوناگون واژگانی، ادبی، بلاغی، مفهومی و تفسیری و... صورت گرفته است. در زبان عربی به ویژه در قرآن کریم هر کلمه، از جایگاه خاص و ویژه ای برخورداراست. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی(کیفی) به بررسی انواع و ساختار مختلف (اذا) به صورت نحوی و بلاغی در آیات قرآن کریم می پردازد. تلاش این پژوهش، آشکار سازی دقیق بسیاری از تعبیرات نحوی و بلاغی است که، (اذا) با تمام کابرد هایش در آن به کار رفته است. دلیل اصلی ، نشان دادن تغییر معنایی (اذا) در حالت خروج از قالب ظرفیه و شرطیه و استقبال و همچنین وجوه بلاغی (اذا) از جهت حتمیت وشک و نیز جانشینی (اذا) با حروف دیگری چون: اذ و متی است که این امر باعث زیبایی شناسی (اذا) می شود. در حالت خروج و جانشینی با توجه به تفاوت ساختاری که(اذا) در آن قرار دارد، مشاهده خواهد شد که، چگونه ساختار جمله باعث تغییر در معنا و زیبایی شناسی آن می شود، و در آخر مستندات قرآنی خود را همراه با دلایل بلاغی هر یک از آن ها مشخص می کند. حاصل از این پژوهش نشان که (اذا) بیشتر در امور قطعی الوقوع بکار رفته است، همچنان که با بررسی این ادات نشان داده شده است که «اذا» با قرار گرفتن در ساختار، متضمن معانی حروف دیگر است و از این رهگذر از نوعی «توسعه معنایی» برخوردار می شود