جنبش شهر آرام

طرح مسئله: امروزه عباراتی مانند جهان پرشتاب، تغییرات سریع محیطی، حمل ونقل سریع السیر و… بسیار شنیده می شود. انسان ها در عصر شتاب زدگی به هم توصیه می کنند از این قافله سرعت عقب نمانند. بر این اساس مکتب جدیدی با نام «آهسته شهری» در حال شکل گیری است. در سال 1986 جنبش آرام شهرها به منزله جنبشی فرهنگی به منظور افزایش کیفیت زندگی و کاهش سرعت در شهرها ایجاد شد. این جنبش نخست با طرح ایده غذاهای آهسته دربرابر غذاهای سریع و اعتراض به شبکه غذاهای مک دونالدی شروع شد و به تدریج توسعه یافت. هدف: اصفهان با سابقه شهرسازی پایدار در عصر فعلی به سمت شهرسازی باشتاب پیش می رود؛ آشفتگی محلات سنتی، خودرومحوری، خلق بزرگراه های وسیع، فروش تراکم بی ضابطه، تعدد فست فودها، بی توجهی به سبزراه ها و ... مردم را به پیوستن به جرگه سرعت تشویق می کند. تحلیل شاخص های آرام شهری در شهر اصفهان از اهداف این پژوهش است و این ارزیابی برای شهر اصفهان که شتاب زدگی مزمن دارد، راهکاری مؤثر در توسعه شهری به صورت آهسته و لذت بخش به شمار می رود. روش: اساس این مقاله برمبنای شاخص سازی شهر آرام است که با استفاده از تلفیق شاخص های عینی و ذهنی از منابع مختلف، نخست فرایند تدوین و بومی سازی شاخص ها انجام گرفته و سپس حدود 50 شاخص آهستگی در مناطق پانزده گانه شهر اصفهان با ترکیب روش های عینی (جمع آوری داده ها براساس استانداردها و شاخص های عینی) و پرسش نامه ای- میدانی با بهره گیری از نظرات نخبگان تحلیل شده است. نتایج: نتایج نشان داد مناطق 3، 5 و 10 بیشترین رتبه را ازنظر شاخص های شهر آرام دارند و مناطق 6، 1 و 15 در رتبه دوم قرار دارند؛ بدترین وضعیت مربوط به مناطق 8، 13 و 9 است که کمترین امتیازات را در این رتبه بندی داشته اند. نوآوری: به شاخص های آرام شهری تاکنون کمتر در ایران به ویژه شهر اصفهان توجه شده است و این پژوهش از این حیث نوآوری دارد.

شهرها به عنوان مکان مناسب و شهرنشینی به عنوان شیوه مطلوب زیست در آن از مهم ترین کانون های توسعه به شمار می روند. در این میان سنت های فرهنگی به عنوان مقوله مهم در توسعه پایدار شهری با رسوخ و نفوذ فرهنگ سرمایه داری در جهان سوم از جمله ایران موجب تمرکز شهری ناهمگون و رشد شتابان شهری شده است. برای برطرف کردن چالش های پیش رو دیدگاه های متعددی در راستای دستیابی به پایداری تدوین شده است؛ یکی از جدیدترین و موفق ترین رویکردها، جنبش شهر آرام است . بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سنت های فرهنگی بر توسعه پایدار شهر اردبیل با رویکرد شهر آرام، جهت برنامه ریزی آتی انجام تدوین شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. داده های موردنیاز این بررسی از طریق روش های میدانی و اسنادی گردآوری شده اند. جامعه آماری تحقیق منطبق بر مناطق 5 شهر اردبیل می باشد. برای رتبه بندی مناطق 5گانه شهراردبیل به لحاظ شاخص های شهرآرام، از مدل تصمیم گیری چند معیاره ویکور در محیط نرم افزار Excel استفاده شده است. جهت وزن دهی به شاخص ها نیز از مدل آنتروپی شانون استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که میانگین شاخص ها زیرِ حد متوسط بوده است، به طوری که به جز شاخص زیرساختی میانگین تمامی شاخص ها کمتر از حد 3 بوده است. نتایج حاصله از پیاده سازی مدل ویکور نیز نشان می دهد بالاترین رتبه به منطقه دو و پایین رتبه به منطقه یک اختصاص دارد. لازم به ذکر است منطقه 3 در میان مناطق5 گانه شهراردبیل بیشترین کمبود را در زمینه شاخص های شهرآرام دارد.