نظریه ارزشی شوارتز

حفظ محیط زیست و چالش های موجود در مسیر آن یکی از معضلات جامعه جهانی ازجمله کشور ما به شمار می رود. حفظ و یا تخریب محیط زیست حوزه رفتار و عمل انسان است. رفتارهای انسان تحت تأثیر ارزش های او قرار دارند. هدف این پژوهش نیز بررسی میزان ارزش های محیط زیستی و ارتباط آنها با عزت نفس و متغیرهای جمعیت شناختی دانشجویان بر اساس نظریه ارزشی شوارتز بوده است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی از نوع همبستگی بوده که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای چندمرحله ای تعداد 487 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور شهر کرمان به عنوان نمونه موردمطالعه انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان داد که ارزش های محیط زیستی اولویت اول ارزشی دانشجویان نبوده است. همچنین در بین ارزش های محیط زیستی بر اساس جنسیت و وضعیت تأهل تفاوت معنی داری وجود داشته است و بین جهت گیری ارزشی محیط زیستی و عزت نفس همبستگی مثبت معنی دار وجود داشته است.

پ ژوهش حاضر در پی کشف روابط معنایی و ساخت اری ارزشها در نوجوانان ایرانی بود. بدین منظور 1532 دانش آموز (766 دخت ر، 766 پ سر) به نسبت مس اوی در پایه های تحصیلی سوم راهنمایی (14 ساله) و س وم نظری (17 ساله)، به روش نمونه برداری تصادفی طبقه بندی شده از 6 منطقة آم وزش و پرورش شهر تهران انت خاب و با «پرسشنامة تشبیهی ارزش» (شوارتز و دیگران، 2001)، ارزشیابی شدند. روی آورد آماری پژوهش برای تحلیل ساختاری و منظومه های محتوایی ارزشها، فن «تحلیل کوچکترین فضا» بود. یافته های پژوهش نشان دادند که محتوا و ساختار ارزشهای انسانی نوجوانان ایرانی در سط ح وسیعی با الگوی نظری جهان شمول ارزشها (شوارتز، 1992) مطابقت دارد، و معنابخشی و ساخت دهی به ارزشها در دختران و پسران مشابه اس ت. انحراف از الگوی مورد انتظار نیز در مواردی مشاهده شد. ریخت ارزشی خیرخواهی با ساختار ریخت اصلی مطابقت نکرد و رابطة پویشی ابعاد رتبة بالاتر «تعالی خ ود» و «گسترش خود» نقض شد. این ساختارهای کمّی تغی یریافته خصیصه های ویژه (شاخص فرهنگ) نوجوانان ایرانی را منعکس م ی کن ند. پژوهش حاضر، یافته های بحث انگیزی را در باب ماهیت ارزشهای اخلاقی نوجوانان ایرانی در پی داشت.