مالیات های غیر مستقیم

در ای ران کمب ود مالیات ها و پایین بودن سهم آنها در بودجه کشور از مهم ترین مشکلاتی است که دولت با آن روبه رو است. همچنین، با توجه به شواهد موجود، حجم این پدیده در کشور رو به گسترش است. بنابراین، ضروری است که شاخص فضای کسب و کار به عنوان یکی از مهم ترین عوامل بر جذب مالیاتی به صورت دقیق تری مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس با استفاده از روش PLS ، و پانل دیتا در فضای نرم افزارهای XLSTAT و EViews از میان 30 شاخص مؤثر بر فضای کسب و کار مهم ترین شاخص های مؤثر بر جذب مالیات های مستقیم و غیرمستقیم در 31 استان کشور تحت بررسی قرار گرفته است. براساس روش PLS از میان 30 شاخص تحت بررسی، 5 شاخص تعدد پرداخت مالیات ها (در سال)، هزینه مبادله دارایی(درصدی از ارزش ملک)، نرخ کلی مالیات و عوارض (درصدی از سود) و هزینه واردات (دلار) بالاترین سهم را بر جذب مالیات های مستقیم و غیرمستقیم دارند. بر این اساس، می توان بیان داشت که 3 مؤلفه نظام پرداخت مالیات، قوانین اجرای قراردادها و تجارت برون مرزی بالاترین تأثیر را بر جذب مالیات ها در استان های کشور دارند. در ادامه در دو پانل جداگانه تأثیر شاخص های منتخب بر نرخ رشد جذب مالیات های مستقیم و غیرمستقیم در استان های مختلف کشور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از روش پانل دیتا در حالت مالیات های غیرمستقیم (مالیات بر ارزش افزوده) بیانگر این واقعیت است که به ترتیب متغیرهای نرخ کلی مالیات و عوارض (74 صدم)، هزینه واردات (22 صدم)، هزینه مبادله هر دارایی (5/0 صدم)؛ تعدد پرداخت مالیات (5 صدم) و زمان پرداخت مالیات (5/0 صدم) بیشترین تأثیر را بر جذب مالیات های غیرمستقیم دارند. همچنین در حالت مالیات های مستقیم به ترتیب نرخ کلی مالیات و عوارض (30 صدم)، هزینه هر مبادله هر دارایی (11 صدم)؛ تعددپرداخت مالیات (5/1 صدم) و هزینه واردات (1 صدم) بیشترین تأثیر را بر جذب مالیات های مستقیم دارند. بر این اساس متغیر به ترتیب نرخ کلی مالیات و عوارض مهم ترین عامل مؤثر بر جذب مالیات های مستقیم و غیرمستقیم در استان های کشور می باشد

سهم مالیات از درآمدهای عمومی، هزینه مالیات ستانی و ساختار سیستم مالیاتی در میان کشورها متفاوت است. این مهم به تفاوت در شاخص های توسعه ای چون تولید ناخالص سرانه، ساختار اقتصاد و عوامل خارجی، شفافیت، فرهنگ، ثبات سیاسی، تورم و سطح توسعه کشورها نسبت داده می شود. در این مطالعه ابتدا به بررسی شاخص های مهم و مؤثر بر درآمدهای مالیاتی استان لرستان پرداخته شده است. رشد درآمدهای مالیاتی استان از 31 درصد در سال 1392 به 8.5 درصد در سال 1397 کاهش یافته و سهم درآمدهای مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم استان به ترتیب 62 و 38 درصد بوده است. همچنین درآمد مالیاتی سرانه استان لرستان در سال 1396 برابر 1.9 میلیون ریال است که در مقایسه با سایر استان ها بسیار ناچیز است و در رتبه 28 ام قرار دارد. به علاوه بررسی میزان عملکرد وصول درآمدهای مالیاتی استان نشان می دهد، به طور متوسط طی 8 سال اخیر (1397-1390) برای دریافت هر 1000 ریال درآمد مالیاتی در استان به میزان 64 ریال هزینه شده است. در ادامه، مدل تأثیر شاخص های توسعه بر درآمدهای مالیاتی استان های کشور طی دوره 1394-1390 با استفاده از روش داده های ترکیبی (Panel) تخمین زده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، افزایش درآمد سرانه بر نسبت مالیات مستقیم به تولید ناخالص داخلی تأثیر منفی، اما بر نسبت مالیات غیرمستقیم به تولید ناخالص داخلی تأثیر مثبت و معناداری دارد. تأثیر نسبت تملک دارایی های سرمایه ای به کل اعتبارات بر نسبت مالیات مستقیم، منفی و بر نسبت مالیات غیرمستقیم، مثبت است. همچنین نرخ تورم و بیکاری بر مالیات های مستقیم و غیرمستقیم اثر منفی داشته است. جمعیت نیز بر هر دو درآمدهای مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم اثر مثبت دارد. ضریب جینی اثر معناداری بر درآمدهای مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم نداشته است.