تاریخ دینی

با ورود اسلام فصل جدیدی در تاریخ دینی و اجتماعی فارس، خاستگاه خاندانی و دینی ساسانیان، آغاز شد. با این حال متون تاریخی و جغرافیایی سده ی 4 ق. دربردارنده ی اطلاعاتی هستند که نشان می دهند با گذشت بیش از سه سده از غلبه ی مسلمانان، سنت های پیش از اسلام و زرتشتی گری بیش از هر ناحیه ی دیگری در این خطّه زنده بودند. از سده ی 5 ق. به بعد اما فارس نقریبا به یکباره اهمیت خود را به عنوان بزرگ ترین پایگاه زرتشتی گری از دست داده و بر خلاف انبوه اشارت در منابع پیش گفته تقریبا هیچ اشاره ای به زرتشتیان، جایگاه و پایگاه هایشان در فارس در متون سده های بعد نمی یابیم. از سوی دیگر از سده پنجم به بعد فارس جایگاه خود را نیز به منزله ی پایگاه های گردآوری و نسخه برداری متون دینی زرتشتی به یزد و کرمان به می دهد. پژوهش حاضر با ارائه شواهد تاریخی برگرفته از منابع پیش گفته، نخست درکی از تداوم سنت های پیش از اسلام و زرتشتی گری در فارس تا این زمان به دست می دهد. سپس در پی پاسخ به پرسش اصلی پژوهش، دلیل سکوت منابع تاریخی و جغرافیایی سده های پنجم به بعد درباره ی حضور زرتشتیان در فارس، به بررسی دیگر شواهد تاریخی می پردازد. بررسی روایت های مذکور در متنی تاریخی به نام فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه، دلالت بر تغییری در ساختار دینی و اجتماعی فارس از اواخر سده ی 4 و اوایل سده ی 5 ق. داشته و به نظر می رسد رشد جریان های ضد زرتشتی و گسترش طریقت هایی همچون کازرونیه یا مرشدیه به ویژه در غرب فارس از سده پنجم سرانجام منجر به غلبه نهایی اسلام و خروج اکثریت زرتشتیان از فارس و مهاجرت ایشان به کرمان و یزد و نهایتا هند شده باشد.

للأدب اللبنانی مکانه خاصه و مرموقه فی الآداب بین البلدان العربیه لأسباب مختلفه و منها موقعیته الجغرافیه، و اتصاله بالحضارات المختلفه، وخلفیته التی تنبی بنشوء کثیر من الثقافات و التیارات الأدبیه فیه، وهذه الأسباب تؤکد على دور لبنان الهام فی انتشار الأنواع الأدبیه وخاصه أدب المقاومه الذی اشتبکت ساحه لبنان الجنوبیه به بین حین و آخر. إنّ انتصار المقاومه فی حرب تموز أصبغ الشعر المقاوم صبغه دینیه بالتناص المباشر و غیر المباشر و بما استدعاه شاعر المقاومه من النصوص الدینیه و التاریخ الدینی فوظفهما الشاعر فی الأشکال المختلفه توظیفاً مرافقاً بالحس الأسطوری و الفنی، و تم الربط فی هذه الأشعار بین الحاضر و الغائب بحیث یلمس القاری للشعر المقاوم الجنوبی بروز ظاهره التناص الدینی بجلاء و یلفته کبر المساحات التی تشغلها هذه الأثار. وهذا البحث یسعی إلی الکشف عن قدره الشعر المقاوم علی إعاده تشکیل ما استوحاه من النصوص الغائبه فی صور جدیده. أماالمنهج المتبع فهو المنهج التوصیفی – التحلیلی الذی یقوم علی استحضار التناص فی آثار و دواوین شعراء الجنوب و من ثم بیان دوره فی أداء المعنی من الناحیه الفنیه و الموضوعیه.