آسیب های تعاملی

این پژوهش به منظور بررسی آسیب های موجود در تعامل بین والدین با فرزندان متأهل خود انجام شد. پژوهش حاضر قابل تفکیک به دو بخش می باشد. روش پژوهش در بخش اول، تحلیل کیفی می باشد که در این بخش ابتدا متون نظری و پژوهشی مرتبط با عنوان تحقیق مورد بررسی کیفی قرار گرفت، سپس با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته بر روی یک نمونه 36 نفری (شامل زوجین و والدین) که به صورت هدفمند انتخاب شدند، مهم ترین آسیب های تعاملی والدین با فرزندان متأهل استخراج گردید. سپس اطلاعات حاصل از تحلیل مصاحبه ها و همچنین کتب و مقالات مرتبط ادغام گردیده و از آن در جهت تهیه پرسشنامه آسیب شناسی تعاملی استفاده شد. در بخش دوم که به روش توصیفی مقطعی انجام گردید، پرسشنامه مذکور بر روی نمونه ای شامل 135 نفر از میان والدین (85 زن و 50 مرد)که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند، اجرا گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار spss و با روش محاسبه فراوانی، انحراف استاندارد، میانگین، و آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که از منظر کیفی، آسیب های تعاملی والدین با فرزندان متأهل خود عبارتند از وابستگی، انتظارات نابجا، بی اعتنایی، دخالت و رفتارهای منفی. در بخش کمی پژوهش نتایج نشان داد که آسیب های وابستگی عاطفی، بی اعتنایی والدین، انتظارات نابجای والدین و دخالت، با اختصاص بیشترین میانگین ها به ترتیب اولویت های اول تا چهارم را به خود اختصاص دادند. همچنین نتایج این پژوهش حاکی از آن است که آسیب های تعاملی وابستگی مالی و انتظارات نابجای فرزند به طور معناداری (05/0p<) در مورد فرزندان پسر بیش از فرزندان دختر است. نتایج این پژوهش در گسترش متون نظری در حوزه آسیب شناسی و مشاوره ازدواج و خانواده کاربرد دارد.

زمینه و هدف :یکی از انواع آسیب های فردی در خانواده، حسادت مرضی است. در همین راستا، هدف از انجام پژوهش حاضر، ادراک متخصصان خانواده درمانی از آسیب های تعاملی زنان دارای همسر مبتلا به حسادت مرضی بود. مواد و روش ها:مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی بود. جامعه پژوهش را همه متخصصان خانواده در حوزه درمان روان شناختی تشکیل داد. مشارکت کنندگان شامل 8 متخصص باتجربه در زمینه درمان های روانی خانواده بودند. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری گردید. سؤال اصلی مطالعه عبارت بود از «زوجین دارای مرد مبتلا به حسادت مرضی دچار چه آسیب های تعاملی هستند؟». داده های حاصل از مصاحبه به روش سیستماتیک تجزیه و تحلیل گردید. این روش، داده ها را در سه مرحله «توصیف، کاهش و تفسیر» تحلیل می نماید. یافته ها:از 489 عبارت مرتبط با آسیب های ارتباطی مستخرج از مصاحبه با متخصصان، 122 مفهوم مرتبط با آسیب های ارتباطی در کدگذاری باز به دست آمد و در کدگذاری محوری به صورت 23 زیرمقوله خلاصه گردید. در نهایت، داده ها در 9 مقوله جمع بندی شد که شامل «آسیب های حل تعارض، آسیب های سبک ارتباطی، آسیب های شناختی مسأله ساز برای رابطه، آسیب های رفتاری مسأله ساز برای رابطه، آسیب های هیجانی مسأله ساز برای رابطه، آسیب های ارتباط جنسی، آسیب های ارتباط با فرزندان و آسیب های ارتباطی با همسر در امور خانه و خانواده» بود. نتیجه گیری:از نظر متخصصان خانواده، حضور مرد مبتلا به حسادت مرضی در خانواده، آسیب هایی را تولید می کند که احتمال فروپاشی آن را افزایش می دهد.

تعاملات زناشویی به عنوان یکی از مهم ترین پیش بینی کننده های مقطعی سطح کیفیت رابطه زناشویی زوج ها شناخته می شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی رویکرد طرحواره درمانی بر کاهش میزان آسیب های تعاملی زناشویی مردان دارای شخصیت اجتنابی صورت گرفت. بدین منظور از روش موردمنفرد با طرح خط پایه چندگانه استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش کلیه مردان متأهل دارای شخصیت اجتنابی و شرکت کنندگان پژوهش چهار مرد متأهل دارای شخصیت اجتنابی بودند که به شیوه هدفمند انتخاب شدند. برای شناسایی این افراد از پرسشنامه محقق ساخته شخصیت اجتنابی استفاده گردید. دو نفر از این شرکت کنندگان طی 19 جلسه و دو نفر دیگر در خلال 20 جلسه تحت درمان با رویکرد طرحواره درمانی قرار گرفتند و پیگیری در یک دوره دو ماهه انجام شد. جهت تعیین میزان آسیب های تعاملی شرکت کنندگان در رابطه زناشویی در مراحل خط پایه از پرسشنامه محقق ساخته آسیب های تعاملی افراد اجتنابی استفاده شد. تحلیل دیداری نمودار داده ها بر اساس شاخص های آمار توصیفی و تحلیل دیداری یافته های پژوهش حکایت از آن داشت که رویکرد طرحواره درمانی در کاهش آسیب های تعاملی مردان متأهل دارای شخصیت اجتنابی موثر بود. بر این اساس، از طرحواره درمانی می توان جهت کاهش آسیب های تعاملی افراد دارای شخصیت اجتنابی و افزایش کیفیت زندگی زناشویی آنان استفاده کرد.