فعل های برگرفته از صفت

در این پژوهش قصد داریم محدودیت های ناظر برزایایی فعل های برگرفته از اسم و فعل های برگرفته از صفت در فارسی معیار را بررسی کنیم. همچنین به دنبال بررسی رابطه میان شفافیت و زایایی این الگوی ساخت فعل هستیم. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و جمع آوری داده ها به شیوه پیکره بنیاد است. بدین منظور، فهرستی مشتمل بر 90 فعل تبدیلی را از یک پیکره نوشتاری خودساخته 824000 واژه ای و پیکره گفتاری که از ضبط مکالمات روزمره گویشوران تهیه شده است، جمع آوری نمودیم. بسامد نمونه این افعال در پیکره نوشتاری 1700 و در پیکره گفتاری 775 است.بررسی ها نشان داد که در کاربرد پایه های مختوم به واکه برای ساخت این افعال محدودیت وجود دارد. همچنین اکثر واژه هایی که پایه ساخت این افعال قرار می گیرند، تک هجایی و تعداد محدودی نیز دوهجایی می باشند. در رابطه با محدودیت صرفی نیز از میان مقولات دستوری مختلف تنها مقوله اسم و صفت پایه ساختن افعال مورد نظر قرار می گیرند. محدودیت دیگر اینکه اسامی و صفات وندی، مرکب و مشتق پایه ساخت افعال مورد نظر قرار نمی گیرند. اما عاملی که بیش از همه ساخت افعال مورد بررسی ما را محدود می کند، عامل انسداد است که در این میان وجود افعال مرکب هم معنا مانع ساخت افعال بسیط متناظر می شود. به علاوه، در کنار محدودیت های ساختاری پیش گفته، محدودیت کاربردی نقش مهمی در عدم پذیرش واژه های ساخته شده با این الگو توسط گویشوران زبان ایفا می کند. در رابطه با ارتباط میان شفافیت و زایایی نیز دریافتیم که شفافیت و تیرگی تأثیری بر زایایی افعال مورد بررسی ندارد.