استدلال شکاکانه

بازتابندگی دانش تاریخی، به ویژه از حیث تعین اقتدار نیروهای اجتماعی در جوامع سنّت گرا، اعتبارسنجیاین حوزه معرفتی را ضروری ساخته است. ابتنای اعتبارسنجی هایدانش تاریخی، به تصوری معیار از معرفت و منابع توجیه معرفتی از یک سو، و ناتوانی منابع معرفتی مورخان در برآورده کردن این معیارهای اعلای معرفت از سوی دیگر، زمینه ساز پدیدآمدن چالش های شکاکانه در مورد ارزش معرفتی تاریخ پژوهی شده است. از این چالش ها که می توان آنها را در قالب چالش های هستی شناختی، معرفت شناختی و روش شناختی صورت بندی کرد، تحت عنوان مسئله شناخت تاریخی یاد می شود. به نظر می رسد، هرگونه کوشش برای حلّ چالش های فراروی دانش تاریخی، مستلزم آسیب شناسی مسئله شناخت تاریخی از طریق بازشناسی پیش فرض های پدیدآورنده آن است. مقاله حاضر که به این موضوع اختصاص دارد، به این یافته رسیده است که ساختار مسئله شناخت تاریخی، همانند دیگر مسائل فلسفی، از الگوی استدلال های شکاکانه پیروی می کند و به عبارتی دیگر، تحمیل معیارهای معرفتی دیگر قلمروهای شناختی بر زمینه مطالعات تاریخی، عامل شکل گیری مسئله شناخت تاریخی است.

در این مقاله نخست استدلال شکاکانه کریپکی تبیین می گردد و از رهگذر آن قید هنجارمندیِ معنا توضیح داده می شود. کریپکی بر این اساس، یکی از قیدهای اساسی هر نظریه درباره معناداری را قید هنجارمندی می داند. در ادامه، با تفکیک معنای قوی و ضعیف در هنجارمندی، نشان داده می شود که استدلال کریپکی در این باره ابهام دارد. سپس تفسیرهای مک گین و بگاسیان از دیدگاه کریپکی درباره هنجارمندی گزارش می شود. مطابق تفسیر مک گین، هنجارمندی مفهومی بینازمانی است که او بر اساس همین دیدگاه به تعمیم شکاکیت کریپکی از محتوای زبانی به محتوای ذهنی انتقاد می کند. در ادامه بگاسیان با نقد تفسیر مک گین از هنجارمندی، نتیجه می گیرد که انتقاد او به استدلال کریپکی وارد نیست. در پایان با طرح انتقادی علیه دیدگاه مک گین، ادعا می شود که به ظاهر بگاسیان خوانش دقیق تری از هنجارمندی و استدلال شکاکانه به دست داده است.