تنظیم شناختی - هیجانی

نوجوانان سرمایه های آینده جامعه هستند. تفاوت دو محیط آموزشی می تواند موجب تقویت یا ایجاد ویژگی های شخصیتی و هیجانی متفاوت در دو گروه دانش آموزان این مدارس شود. پژوهش حاضر باهدف مقایسه ویژگی های شخصیتی، هوش هیجانی و راهبردهای تنظیم شناختی-هیجانی در دانش آموزان مدارس عادی و نمونه دولتی انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی-مقایسه ای می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر مشغول به تحصیل در سال 1396 در مدارس عادی و نمونه دولتی شهر بوشهر در مقطع متوسطه اول بود. با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای 150 نفر ( 75 دانش آموز مدارس عادی و 75 دانش آموز مدارس نمونه دولتی) انتخاب شدند. جمع آوری داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه های صفات پنج گانه شخصیت- فُرم کوتاه ( NEO - FFI )، هوش هیجانی پترایدز و فورنهام ( PFEIQ ) و تنظیم شناختی- هیجانی ( CERQ ) انجام شد. با روش های آمار توصیفی و کواریانس داده ها تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین دانش آموزان مدارس عادی و نمونه دولتی در ویژگی های شخصیتی برونگرایی، گشودگی و مقبولیت تفاوت معناداری وجود دارد، به این صورت که دانش آموزان مدارس عادی دارای نمره برونگرایی بالاتر از دانش آموزان مدارس نمونه دولتی و در ویژگی های گشودگی و مقبولیت، دانش آموزان مدارس عادی دارای نمره پایین تری از دانش آموزان مدارس نمونه دولتی هستند. همچنین، داده ها نشان می دهد که در هوش هیجانی و تنظیم شناختی- هیجانی بین دانش آموزان مدارس عادی و نمونه دولتی تفاوت معناداری وجود دارد. دانش آموزان مدارس نمونه دولتی در تنظیم هیجانی مثبت نمره بیشتری از دانش آموزان مدارس عادی دارند. با توجه به نتایج مطالعه لزوم توجه برنامه ریزان در خصوص برنامه های اصلاحی و آموزشی در زمینه هیجانات و نیز کاهش صفات شخصیتی ناسازگار احساس می گردد.

سابقه و هدف: یکی از دوره های حیاتی در جوانی دوره ی دانشجویی است که دوره ی انتقالی پویا شناخته شده است. عوامل متعددی می تواند بر سلامت روانی دانشجویان تأثیرگذار باشد که به طورکلی می توان آنها را در سه گروه عوامل شخصی، عوامل مربوط به دانشگاه و عوامل اجتماعی تقسیم بندی کرد. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه ی تنظیم شناختی - هیجانی، منبع کنترل و معناجویی در دانشجویان بومی و غیربومی است. روش کار: این مطالعه توصیفی از نوع علّی - مقایسه یی است. جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه ی دانشجویان بومی و غیربومی دانشگاه محقق اردبیلی در سال تحصیلی 94-95 بود که از میان آنان با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 100 نفر (50 دانشجوی بومی و 50 دانشجوی غیربومی) انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسش نامه ها ی تنظیم شناختی - هیجانی گرنفسکی و همکاران، منبع کنترل راتر و معنا در زندگی استیگر و همکاران جمع آوری؛ و با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیّری تحلیل شد. در این پژوهش همه ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: یافته ها نشان داد میانگین نمره های منبع کنترل بیرونی در دانشجویان غیربومی نسبت به دانشجویان بومی بیشتر؛ و میانگین نمره های منبع کنترل درونی دانشجویان غیربومی کمتر از دانشجویان بومی بود (001/0). علاوه براین، دانشجویان بومی نسبت به دانشجویان غیربومی از راهبردهای هیجانی مثبت و کارآمد (تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد برنامه ریزی، ارزیابی مجدد مثبت و دیدگاه گیری) استفاده می کردند (001/0p<). همچنین معنا در زندگی دانشجویان بومی بیشتر از دانشجویان غیربومی بود (001/0p<). نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، سطح بالاتر به کارگیری منبع کنترل درونی، راهبرد تنظیم شناختی - هیجانی مثبت و معناجویی در زندگی، نشان دهنده ی بهزیستی روان شناختی و عملکرد بهینه ی دانشجویان غیربومی است و لزوم توجه به این جنبه ها و تلاش برای رشد و توسعه ی آن را گوشزد می سازد.

زمینه: بسیاری از رفتارهای پرخطر دوران نوجوانی ناشی از اغتشاشات هیجانی حاصل از تحولات دوران بلوغ است. سلامت روانی دانش آموزان در آستانه بلوغ، ارتباط مستقیمی با عملکرد تحصیلی و فردی-اجتماعی دارد. علاوه بر آن، دختران و پسران در زمینه ادراک، شناخت، حافظه و عملکردهای عصبی تفاوت های جنسیتی آشکاری دارند. این تفاوت ها ممکن است به عوامل مختلف ژنتیکی، هورمونی و محیطی نسبت داده شود. با این حال، نتایج پژوهش های پیشین در این زمینه ناهماهنگ و ناکافی است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه بهزیستی روانشناختی، تنظیم شناختی-هیجانی و سیستم مغزی-رفتاری دانش آموزان دختر و پسر مقطع تحصیلی متوسطه اول در شهر حویق انجام شد. روش: روش مطالعه حاضر از نظر هدف، کاربردی از نوع علّی-مقایسه ای بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه اول مدارس آموزش و پرورش منطقه حویق (شهرستان تالش) در سال تحصیلی 1402- 4011 بودند که به روش نمونه گیری داوطلبانه و در دسترس، به تعداد هر گروه 50 نفر، انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های بهزیستی روانشناختی (ریف، 1989)، تنظیم شناختی-هیجانی (گارنفسکی و همکاران، 2001) و سیستم های مغزی-رفتاری (کارور و وایت، 1994) استفاده شد که با آزمون آماری تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) در نرم افزار SPSS-24 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد تفاوت آماری معناداری بین دانش آموزان دختر و پسر در نمرات بهزیستی روانشناختی (82/12 =F و 01/0 >P)، تنظیم شناختی-هیجانی مثبت (88/34 =F و 01/0 >P)، تنظیم شناختی-هیجانی منفی (97/24 =F و 01/0 >P)، سیستم بازداری رفتاری (62/14 =F و 01/0 >P) و سیستم فعال سازی رفتاری (16/9 =F و 01/0 >P) وجود دارد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر؛ تفاوت دو جنس در بهزیستی روانشناختی، تنظیم شناختی هیجانی و سیستم مغزی رفتاری، می تواند باعث عملکرد و مواجهه متفاوت دانش آموزان دختر و پسر در مقابله با مشکلات دوران نوجوانی و بلوغ شود.