قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای

قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای، به‌عنوان یکی از تئوری‌های پایه‌ای در حوزه سرمایه‌گذاری و مدیریت مالی، مدلی برای تخمین نرخ بازده مورد انتظار و هزینه سرمایه ارائه داده و کاربردهای فراوانی در حوزه مالی دارد. صرف ارزش یکی از ناهمسانی‌های مدل بوده که ارائه‌دهندگان آن معتقدند این صرف ریسک، جبرانی است برای ریسکی که در مدل اصلی مورد توجه قرار نگرفته است. محققان و نظریه‌پردازان در این حوزه معتقدند که در صورت در نظر نگرفتن صرف ریسک یادشده، نرخ بازده مورد انتظار دارای انحراف خواهد بود. این تحقیق به بررسی صرف ریسک ارزش در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته و سعی دارد تا جایگاه آن را در قیمت‌گذاری دارایی‌ها مورد ارزیابی قرار دهد.

در این مطالعه به بررسی رابطه ریسک و بازده بر مبنای مدل سه عاملی فاما و فرنچ در بورس تهران پرداخته شده است و توانایی این مدل در تبیین بازدهی سهام با مدل تک عاملی CAPM مقایسه شده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که تغییرات بازده سهام در بورس تهران بوسیله سه متغیر بازده اضافی بازار نسبت به نرخ بازده بدون ریسک, اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار در حد قابل قبولی (بطور متوسط 60%) تبیین می‌شود. با توجه به نتایج بدست آمده، از دید کلی مدل سه عاملی فاما و فرنچ در بازار ایران تایید می‌شود ولی در بررسی جزئیات مواردی برخلاف یافته‌های فاما و فرنچ در بازارکشورهای توسعه یافته بخصوص بازار امریکا مشاهده شدند که عبارتند از: 1) اندازه و بازده در بازار سرمایه ایران رابطه مستقیم با هم دارند و این برخلاف یافته‌های فاما و فرنچ است. 2) نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار در بازارهای توسعه یافته قدرت بالایی در تبیین بازدهی دارد، ولی یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که این متغیر در بازار سرمایه ایران نقش ضعیف‌تری در تبیین بازدهی ایفاء می‌کند.