تعاونی های زنان

تعاونی ها از بخش های مهم اقتصادی کشور به شمار می روند که سهمی چشم گیر در اشتغال دارند. در دو دهه گذشته، تعاونی های زنان در زمینه های گوناگون پایه گذاری شده و گسترش یافته اند. این تعاونی ها برای بهبود کارکرد خود همراه به سازه های موثر بر موفقیت و داد و ستد تجربه توجه داشته اند. بر این اساس، این پژوهش برای شناسایی سازه های موثر بر موفقیت تعاونی های زنان در ایران به شیوه توصیفی - پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش 1500 نفر از کارشناسان وزارت تعاون و ظ نفر از اعضای هیات مدیره تعاونی های یاد شده بودند که از این میان 153 نفر از کارشناسان وزارت تعاون و 453 نفر از اعضای هیات مدیره برای نمونه پژوهش گزیده شدند. داده های پژوهش با پرسش نامه گردآوری شد. روایی پرسش نامه را شماری از کارشناسان موضوعی تایید کردند. پایایی آزمون اصلی پژوهش با آلفای کرونباخ برای پرسش نامه کارشناسان 0.84 و برای پرسش نامه اعضای هیات مدیره 0.99 بود که نشان دهنده پایایی بالای این مقیاس ها برای سنجش متغیر اصلی پژوهش یعنی موفقیت است. تحلیل عاملی دیدگاه اعضای هیات مدیره نشان داد که این چهار سازه بر روی هم 66.5 درصد از واریانس موفقیت تعاونی ها را تبیین می کند: 1) بهبود محیط روان شناختی و انگیزش تعاونی ها، ب) برخورداری از محیط توان مندساز و پشتی بان بیرونی، پ) افزایش توان مندی های مدیریتی و سازمانی شرکت ها، و ت) بهبود توان مندی های بازاریابی و بازاررسانی. تحلیل عاملی دیدگاه کارشناسان نیز یافته هایی همانند داشت.

تحقیق حاضر با عنایت به اهمیت تعاونی ها در توانمند سازی زنان و لزوم بهبود عملکرد آن ها، با هدف بررسی عوامل متمایز کننده تعاونی های موفق و نا موفق زنان اجرا شده تا از این طریق به شناسایی شرایط موفقیت آمیز تعاونی ها دست یابد. این تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و جامعه آماری آن مشتمل بر 12819 نفر از اعضاءی هیات مدیره تعاونی ها و 1500 نفر از کارشناسان وزارت تعاون بودند. از بین این افراد 153 نفر از کارشناسان و 453 نفر از اعضاءی هیات مدیره به عنوان نمونه به شیوه چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات میدانی از پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات تنی چند از اساتید و کارشناسان مورد تائید قرار گرفت و به منظور سنجش میزان پایایی ابزار تحقیق از آماره آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن برای مقیاس پرسشنامه اعضاءی هیات مدیره 97/. و برای مقیاس پرسشنامه کارشناسان 84/. بدست آمد که بیانگر قابلیت اعتماد مناسب این مقیاس‌ها برای سنجش مقیاس اصلی تحقیق است. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش تحلیل خوشه‌ای و تحلیل تشخیصی در نرم افزار SPSS به کار گرفته شد. در این تحقیق شاخص ترکیبی عملکرد تعاونی های استان های مختلف کشور به عنوان یک متغیر مورد نظر بوده و به روش سلسله مراتبی مورد تحلیل خوشه‌ای قرار گرفت. به این ترتیب استان های منتخب بر حسب نحوه عملکرد طبقه بندی شدند. از طریق تحلیل تشخیصی نیز متغیرهای موثر بر عملکرد تعاونی‌ها شناسایی شدند. بر این اساس قدرت باز پرداخت وام، سرمایه در گردش، دارایی جاری، درآمد تعاونی و میزان بستانکاری از مهمترین متغیرهای اثر گذار بر موفقیت تعاونی‌ها شناخته شدند. سایر متغیرهای وارد شده به معادله نیز حاکی از نقش مدیریت مالی تعاونی ها به عنوان مهمترین عامل در ارتقائ عملکرد آن ها می باشد.

در سالهای اخیر رشد کمی و کیفی مطلوب تعاونیهای زنان، به عنوان یکی از نهادهای خودجوش اقتصادی، از جایگاه ویژه ای برخوردار شده اما در بسیاری از استانهای کشور به دلیل وجود برخی موانع اقتصادی و اجتماعی جایگاه این تعاونیها کمتر مورد توجه مسئولان قرار گرفته است. از این رو تحقیق حاضر با هدف شناسایی و بررسی مسائل و مشکلات تعاونیهای زنان استان خوزستان و ارائه راه های ارتقای کمی و کیفی آنها صورت گرفته است. جامعه آماری این تحقیق شامل 1035 نفر از زنان عضو تعاونیهای استان خوزستان و حجم نمونه آماری 257 نفر بوده که با استفاده از پرسشنامه، اطلاعات آنها جمع آوری و از طریق نرم افزار  spss تجزیه و تحلیل شده است. نتایج توصیفی نشان داد که مهمترین مانع و محدودیت یک شرکت تعاونی از دیدگاه زنان، ضعف جسمانی آنان نسبت به مردان و مهمترین عامل مؤثر در افزایش حضور زنان در تعاونیها، مشاوره و توسعه ارتباطات انسانی است. نتایج تحلیلی نمایان ساخت که رابطه معنی داری بین سابقه کاری، ویژگیهای مدیریتی، سطح سواد و میزان سرمایه با ارتقا و پیشرفت در تعاونیها وجود دارد، ولی بین سن و میزان درآمد با پیشرفت تعاونیها رابطه معنی دار دیده نشد