مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان

امروزه بر اساس نظریاتی چون هویت اجتماعی و نظریه اسنادی و نتایج مطالعات پیشین رابطه مسئولیت پذیری سازمان و رفتار های کارکنان سازمان قابل توضیح است. لیکن چگونگی رابطه مسئولیت پذیری اجتماعی با نتایج مورد انتظار چندان شفاف به نظر نمی رسد. به بیان دیگر سازوکار تاثیر پذیری رفتار های کارکنان از مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان مبهم باقی مانده است. از اینرو هدف اصلی این تحقیق علّی-ارتباطی شناسایی متغیر های تاثیر گذار بر رابطه بین ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی (CSR) و تعهد شغلی کارشناسان کشاورزی بود. بر اساس فرمول کوکران، تعداد 135 نفر از آنان از طریق روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. روش غالب الگوریتم تقطیع پیش بینی گرا بود که به شناسایی متغیر های ناشناخته ولیکن اثر گذار بر رابطه بین دو متغیر منجر می شود. نتایج نشان داد اثر ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان بر تعهد شغلی کارکنان پدیده ای نسبتا پیچیده، تکاملی و تدریجی است. به این معنا که، جهت رسیدن به نتایج مطلوب ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان، تداوم بر تامین اهداف ابعاد آن سبب اسناد کارکنان به آن خواهد شد. همچنین مشخص شد با گذشت زمان حضور کارکنان در سازمان تعبیر و تفسیر آنها از مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان و در نتیجه اثر آن بر تعهد شغلی شان متفاوت می شود. لذا به طور غیر مستقیم می توان از نظریه هویت اجتماعی به عنوان یک متغیر حدواسط در مطالعه اثرات مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان نام برد.

در سال های اخیر تأثیر گسترده فعالیت های مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان (CSR) بر روی ذینفعان، باعث توجه مدیران و رهبران به بحث CSR و رفتار و نگرش کارکنان شده است. هدف از تحقیق حاضر شناسایی پیامدهای CSR بر کارکنان، با استفاده از رویکرد فرا تحلیل است. تحقیق حاضر از نظر هدف توصیفی، از نظر نوع استفاده کاربردی، و از نظر نوع داده ها کمّی است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش، پایان نامه های کارشناسی ارشد، و تحقیقات چاپ شده در مجلات علمی- پژوهشی می باشد که در طول سال های 1389 الی 1400 در داخل و خارج از کشور انجام شده است. تعداد 79 تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری غیر تصادفی - هدفمند که ملاک های درون گنجی را داشتند به عنوان نمونه وارد فرایند فراتحلیل شده است. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار CMA2 (محاسبه اندازه اثر) انجام شد. از میان 18 متغیر شناسایی شده، 3 متغیر (17/0درصد) دارای اندازه اثر زیر 3/0 بوده و تعداد 8 متغیر (44/0 درصد) دارای اندازه اثر بین 3/0 تا 5/0 بوده و همچنین تعداد 7 متغیر (39/0 درصد) اندازه اثر بالای 5/0 درصد دارند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان با متغیرهای هویت سازمانی، عدالت سازمانی، حمایت سازمانی ادراک شده، تعامل کاری، خلاقیت، اعتبار خارجی ادراک شده، رضایت شغلی، رفتار شهروندی سازمانی، تعهد سازمانی، ترک شغل و سازمان، عملکرد شغلی، اعتماد سازمانی، نوآوری، انحراف سازمانی، و فرهنگ سازمانی رابطه معناداری دارد. و با بدبینی سازمانی، جنسیت، و سن رابطه معناداری ندارد. 

در سال های گذشته فعالیت های داوطلبانه شرکتی در دنیا رشد فزاینده ای داشته است. اخیراً در ایران برخی از سازمان ها به این فعالیت ها روی آورده اند. علی رغم توسعه این فعالیت ها در ایران، هنوز قسمت زیادی از سازمان ها در این فعالیت ها شرکت نداشته اند. هدف اصلی این مطالعه یافتن موانع فعالیت های داوطلبانه شرکتی در سازمان های ایرانی است. در این راستا با 16 نفر از مدیران و کارکنان شرکت کننده در فعالیت های داوطلبانه شرکتی، خبرگان دانشگاهی و برگزارکنندگان این فعالیت ها مصاحبه هایی صورت پذیرفت. برای بررسی این مصاحبه ها از روش تحلیل مضمون استفاده گردید. بعد از کدگذاری اولیه مصاحبه و حذف کدهای تکراری در مجموع 44 کد یکتا به دست آمد که در سه مضمون سازمان دهنده موانع فردی، موانع سازمانی و موانع محیطی دسته بندی شدند. موانع فردی شامل مضامین موانع شخصیتی، ارزش ها و موانع ادراکی؛ موانع سازمانی حاوی مضامین محیط کاری، حمایت مدیران، حمایت سازمان و مدیریت برنامه داوطلبانه؛ و موانع محیطی مضامین موانع قانونی، حمایت دولت، موانع اجتماعی و خانوادگی را دربرمی گیرند.