باور به معاد

مذهب به عنوان یکی از عوامل اصلی در زندگی انسان، موضوع تحقیقات و بررسی‏های فراوان، بخصوص در ارتباط با مفاهیم روان شناختی، بوده است. از آن رو که تعالیم دینی از سوی خالق انسان که عالم بر تمام صلاح و مصلحت اوست برای سعادت انسان آمده‏اند، بهره‏گیری از این تعالیم می‏تواند کمک اساسی به علم روان شناسی نماید. یکی از موضوعات مهم مورد بررسی در روان شناسی، سلامت و بهداشت روان انسان است که آموزه‏های مکتب اسلام در این زمینه می‏تواند پاسخ‏های مطمئن‏تری به این علم بدهد. این مقاله کوشیده است، رابطه یکی از بخش‏های اساسی دین، یعنی آخرت‏نگری، را با سلامت روان مورد بررسی قرار دهد. از این رو، پس از توضیح اجمالی مفاهیم آخرت نگری و سلامت روان، رابطه این دو را به لحاظ نظری تبیین نموده است. این بحث می‏تواند به عنوان مقدمه‏ای برای پژوهش‏های میدانی و تجربی مورد استفاده واقع شود.

مقدمه و هدفعفو یکی از فضایل اخلاقی است که در دین مقدس اسلام بر اهمیت آن تاکید شده است و در سالیان اخیر پژوهشگران وجود رابطه بین عفو و سلامت روان را در پژوهش های متعددی مورد بررسی قرار داده اند. در این مطالعه سعی در بررسی مفهوم عفو و سلامت روان و ارتباط آن دو می گردد. روشبرای انجام این مقاله از روش تحلیل محتوا و مطالعه ی کتابخانه ای (اسنادی) استفاده شد. بدین منظور مقالات موجود در این حوزه براساس آموزه های اسلامی، مفاهیم و مضامین مرتبط با سلامت روان مورد شناسایی، توصیف و تحلیل قرار گرفت. ابتدا به توضیح اجمالی مفهوم عفو و سلامت روان پرداخته شده، سپس رابطه این دو به لحاظ نظری تبیین گردیده و جمع بندی نظرات در نتیجه گیری بیان شده است. یافته هابررسی پژوهش ها و مقاله های انجام شده بیانگر آن بود که عفو می تواند رابطه ای مستقیم و مثبت با سلامت روان داشته باشد. نتیجه گیریبه طور کلی نتایج بیانگر آن است که، استفاده از مولفه های دینی همچون عفو می تواند بر افزایش سلامت روان افراد موثر باشد. همچنین افرادی که دارای اعتقادات قوی تری هستند و بیشتر از مولفه های دینی در زندگی بهره می برند، از آرامش بیشتری برخوردارند. این بحث می تواند به عنوان مقدّمه ای برای پژوهش های میدانی و تجربی مورد استفاده واقع شود.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر باور به معاد و تصویر همه جانبه آن در تربیت عقلانی از منظر علامه مصباح یزدی است. پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته و درنهایت نظریات تربیتی این فیلسوف استنتاج شد. در مراحل انجام پژوهش، نخست، معنای تربیت عقلانی که شامل تعریف لغوی عقلانی، تعریف ماهوی عقلانی، تعریف مصداقی عقلانی است، بررسی شد. یافته های پژوهش نشان می دهد در پرتو باور به معاد، عقل انسان، تمرکز پیدا کرده و هدفمند می شود. قلمرو اندیشه و نظر انسان و به تبع آن، معرفت او هم توسعه می یابد. زندگی اش از یک معنا و ارزش خاصی برخوردار خواهد شد. در پرتو این باور مراتب معرفتی انسان که عبارتند از: علم الیقین، عین الیقین و حق الیقین تعالی یافته و انسان ترغیب می شود که خود را از هر مرتبه به مرتبه های بالاتری از معرفت، برساند.