دانشگاه پژوهشی

بسیاری از دانشگاه های دنیا رسالت خود را از آموزش محوری به سوی پژوهش محوری تغییر دادند. مقاله حاضر بر آن است تا با تاکید بر ماهیت و کاربست های دانشگاه پژوهشی ساختار این نوع دانشگاه را در چارچوب پرسش های زیر تبیین نماید. -1 مولفه های اصلی دانشگاه پژوهشی کدامها هستند؟ -2 مدل مناسب دانشگاه پژوهشی در کشور ایران کدام است؟ -3 درجه تناسب مدل پیشنهادی از نظر متخصصان آموزش عالی چگونه است؟ بر اساس منطق مدل های تحلیل عاملی، یک نمونه 500 نفری از روسا، معاونین، مدیران گروه ها و اعضای هیات علمی دکترا و مربیان با تجربه دانشگاه های شمال کشور به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. با فرا تحلیل دانشگاه های پژوهشی موجود و مبانی نظری موضوع، یازده بعد یک دانشگاه پژوهشی شناسایی شد و براین اساس پرسشنامه ای 66 سوالی طراحی و در معرض قضاوت مشارکت کنندگان پژوهش قرار گرفت. در گام بعدی جهت یافتن ساختار معنی داری از ترکیب مولفه ها و پاسخ ها، از روش تحلیل عاملی از نوع تحلیل مولفه های اصلی و ضرایب همبستگی مربوط به ماتریس مولفه ها استفاده شد. نتایج این تحلیل ها نشان داد که فرایند مدلسازی دانشگاه پژوهشی باید دارای 7 عامل اصلی باشد. پس از نام گذاری این عوامل، برآوردها نشان می دهند که صلاحیت ها و ارتباطات بین المللی و بین فرهنگی، آزادی و مسوولیت علمی اجتماعی، توان خلق منابع و ثروت، تمرکز بر بازتاب های ملی و فراملی، به روزسازی زیرساخت های علمی پژوهشی، تعهد به بهگزینی و آموزش و پژوهش بین رشته ای جمعا حدود %50 از واریانس مشترک در ساخت دهی مدل یک دانشگاه پژوهشی را تبیین می نمایند. درجه تناسب و هماهنگی این مدل نیز با استفاده از نظرات 40 تن از متخصصان آموزش عالی کشور و بر اساس ضریب هماهنگی کندال برابر با 0.74 تعیین گردید و بر این اساس مدل نهایی دانشگاه پژوهشی طراحی گردید.