کتابداری و علم اطلاعات

ارزیابی میزان کارایی یا ناکارآمدی برنامه­های آموزشی نسبت به فلسفه آنها، نیازها، شرایط اجتماعی، مسائل اقتصادی، فناوری روز و بازار کار در تمامی حوزه های دانش، امری بدیهی و جاافتاده است. بازنگری در برنامه آموزشی کتابداری و علم اطلاعات نیز به دلیل ارتباط تنگاتنگ آن با مسائل، موضوعات و فناوری روز، اهمیت بسیاری دارد. بررسی نوشتارهای حوزه کتابداری و علم اطلاعات در ایران نشان می­دهد تمامی صاحب نظران و پژوهشگران، برنامه­های آموزشی این حوزه را با تحولات جاری و نیازهای جامعه ناهماهنگ دانسته و خواستار بازنگری در این برنامه­ها شده­اند؛ به طوری که ضرورت بازنگری در نظام آموزشی کتابداری و علم اطلاعات به صورت یک مفهوم کلیشه­ای درآمده است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی موانع و مشکلات آموزشی کتابداری و علم اطلاعات در ایران و ارائه راهکارهایی به منظور بهینه سازی نظام آموزشی کنونی در این حوزه است. در این نوشتار، ده مورد از مهم ترین موانع آموزشی کتابداری و علم اطلاعات و راهکارهای غلبه بر آنها ارائه و تحلیل شده است. مقاله حاضر، بخشی از یک برنامه پژوهشی وسیع و مقدمه ای برای حرکت در مسیر تدوین چارچوبی برای آموزش کتابداری و علم اطلاعات در ایران به شمار میآید. با بررسی و تحلیل موانع و ارائه راهکارهای غلبه بر آنها، دیدگاه کلی و جدیدی شکل میگیرد که ما را به سوی یک نگرش جدید و نظام مند نسبت به آموزش در این حوزه، هدایت میکند

هدف: هدف اصلی این پژوهش، مقایسه تولیدات علمی دانش آموختگان مقطع دکتری دانشگاه های دولتی و غیر دولتی داخل با دانش آموختگان دانشگاه های خارج از کشور در حوزه کتابداری و علم اطلاعات است. روش: روش پژوهش پیمایشی است و اطلاعات از طریق سیاهه وارسی و کتاب «کتابداران دانشگاهی ایران» (1390) گردآوری گردید. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی مجذور خی استفاده شده است. جامعه مورد پژوهش، شامل 76 نفر از دانش آموختگان داخل و خارج از کشور و تولیدات علمی آنان است. یافته ها: دانش آموختگان داخل وخارج از نظر تولید مقاله و مجموع تولیدات علمی، تفاوت معناداری ندارند. روند تولیدات علمی رو به رشد است و تولیدات علمی دانش آموختگان پس از اخذ مدرک دکتری سیر صعودی داشته است. نتیجه گیری: آموزش کتابداری در مقطع دکتری در ایران موفق بوده است و دانش آموختگان توانسته اند همپای همقطاران خود که از خارج فارغ التحصیل شده اند، به تولید اطلاعات علمی بپردازند. اگر چه تولیدات علمی فقط یک معیار برای سنجش کارایی اعضای هیئت علمی است، اما معیاری ضروری است. تولید و انتشار نتایج تحقیقات، به حرفه کتابداری کمک می کند بنیانهای نظری و معرفت شناختی خود را شکل دهد. بدون این زیربنا، حرفه کتابداری و اعضای هیئت علمی آن جایگاه اجتماعی خود را از دست خواهند داد.