نگاهی به تحولات اجتماعی ایران از منظر نظریه دوری ابن خلدون(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
فهم شرایط امروز هر جامعه ای بدون درک تحولات گذشته تاریخی آن به سادگی ممکن نیست در مورد تحولات تاریخی ایران و به عبارت دقیق تر تحولات تاریخ اجتماعی ایران نیز نظریات زیادی وجود دارد. که هر یک از منظری خاص به تحولات تاریخ اجتماعی ایران پرداخته و سعی در توضیح این تحولات داشته اند. این مقاله در نظر دارد ضمن اشاره کوتاهی به اهم این نظریات و اشاره به بعضی محدودیتهای آنها، اعتبار نظریه ادواری ابن خلدون در مورد تحولات اجتماعی را که وی در حدود ششصد سال پیش در کتاب «العبر .....» (که بخشی از آن در فارسی معروف به مقدمه میباشد) ارایه می کند، در مورد تحولات تاریخی ایران و بر اساس شواهد تاریخی، ارزیابی کند. به نظر نویسنده مقاله، نظریه ابن خلدون ضمن برابری با نظریات امروزی کسانی مانند همایون کاتوزیان و احمد اشرف و برخورداری از اصالت و دقت فوق العاده و با برخی جرح و تعدیل ها الگوی نظری قابل قبولی را برای تبیین تحولات تاریخ اجتماعی ایران و مخصوصا برای دوره بعد از اسلام و به طور مشخص دوره تاریخی مورد نظر در این مقاله یعنی دوره تاریخی (طاهریان تا صفویان) که جامعه ایران دایم دستخوش تحولات و درگیری های اقوام و قبایل مختلف و عمدتا غیر ایرانی بوده است که به لحاظ همین ناپایداری کاتوزیان آنرا جامعه کلنگی می نامد، ارایه نماید. به نظر نویسنده مقاله شناخت این تحولات میتواند به درک بهتر شرایط امروز نیز کمک کند.