شهرستان جویبار

اوقات فراغت فعالیتی است که اعضای جامعه فارغ از اجبارهای محیط کار و الزامات زندگی، از طریق آن استعدادهای خود را توسعه بخشیده و شخصیت خود را گسترش می دهند. چگونگی گذران اوقات فراغت بازتابی از شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هر جامعه است که استفاده مطلوب از این اوقات می تواند تاثیر قابل توجهی در بهبود کیفیت زندگی اجتماعی و اقتصادی افراد جامعه داشته باشد. پژوهش حاضر به قصد بررسی عوامل اجتماعی موثر بر اوقات فراغت افراد 64- 15 ساله شهرستان جویبار صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش پیمایش بر روی 510 نفر از اعضای جامعه مورد نظر- که بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند- اطلاعات لازم جمع آوری گردید. متغیرهای مستقل که ارتباط آنها با میزان اوقات فراغت (فعال و غیرفعال) سنجیده شده است عبارتند از: پایگاه اجتماعی- اقتصادی (میزان درآمد، تحصیلات و شغل والدین)، وضعیت تاهل، محل زندگی، سن و جنسیت. نتایج حاکی از آن است که میانگین اوقات فراغت فعال (87/1 از 4) بیشتر از میانگین فراغت غیر فعال (4/1 از 4) است. بررسی الگوهای گذران اوقات فراغت نشان می دهد که فعالیت های فراغتی«بودن در کنار خانواده» و «تماشای تلویزیون» از مهمترین الگوهای فراغتی جامعه مورد نظر می باشند. همچنین؛ نتیجه رگرسیون خطی چند متغیره متغیرهای مستقل با اوقات فراغت نشان می دهد که از میان متغیرهای مستقل، چهار متغیر (سن، تحصیلات پاسخگو، تحصیلات پدر و مادر) دارای تاثیر معنادار بر اوقالت فراغت می باشند. مقایسه بتاها نشان می دهد متغیر سن و تحصیلات پاسخگو با ضرایب بتای (32/0- و 117/0)، به ترتیب، قوی ترین و ضعیف ترین تاثیر را بر متغیر وابسته اوقات فراغت نشان می دهد.

فراغت مجموعه ای از اشتغالاتی است که فرد پس از آزاد شدن از الزامات شغلی، خانوادگی و اجتماعی، به رضایت خود به آن ها می پردازد؛ این فعالیت ها ممکن است برای استراحت، یا تفریح، یا به منظور توسعه یا آموزش غیرانتفاعی، یا مشارکت اجتماعی داوطلبانه انجام شود. از آنجایی که اوقات فراغت مفهوم مدرنی است که در دوران بعد از انقلاب صنعتی به وجود آمد، در این تحقیق سعی بر آن است تا تفاوت بین فراغت سنتی و مدرن بررسی شود. به این ترتیب که با توجه به زندگی مدرن کنونی، افراد از کدام نوع فراغت بیشتر استفاده می کنند؟ فراغت مدرن افراد بیشتر است یا فراغت سنتی آن ها؟ کدام عوامل اجتماعی (درآمد، جنسیت، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، محل زندگی و سن) بر اوقات فراغت افراد مؤثرند؟ نمونة 510 نفری این تحقیق به صورت نمونه گیری طبقه ای خوشه ای چند مرحله ای با روش پیمایش و با استفاده از فرمول حجم نمونه کوکران از جامعة آماری 49967 نفری به دست آمد. نتایج پژوهش نشان می دهد میزان پرداختن به فراغت مدرن پایین تر از فراغت سنتی است. تمام عوامل اجتماعی یادشده بر اوقات فراغت مؤثرند و فقط متغیر درآمد تأثیری بر اوقات فراغت ندارد.

توسعه پایدار روستایی نیازمند یک نظام مدیریت و حکمرانی کارآمد مبتنی بر ظرفیت ها و منابع محلی است. امروزه، پیامد سازنده سرمایه اجتماعی بر استقرار و ثبات ساختارهای مردم سالار محلی در مناطق شهری و روستایی مورد توجه قرار گرفته است. در پرتو چنین مباحثی درباره تقویت مدیریت محلی در مناطق روستایی، این پرسش مطرح است است که آیا رابطه معنی داری بین سرمایه اجتماعی و حکمرانی شایسته در این مناطق وجود دارد و در صورت مثبت بودن پاسخ، نوع و شدت روابط ممکن بین این دو و زیرمولفه های شاکله چگونه است. این تحقیق با هدف بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و حکمروایی شایسته در مدیریت روستایی در شهرستان جویبار با استفاده از روش تحقیق پیمایشی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل 12654 نفر از سرپرستان خانوار روستایی در شهرستان جویبار بود. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای 314 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود که پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (7/0) سنجیده شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه نیز توسط گروهی از صاحب نظران تایید گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم فزار SPSS انجام شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که 1/47 درصد از پاسخگویان سطح حکمروایی شایسته در روستاها را در حد مناسب و3/50 درصد سرمایه اجتماعی را در سطح متوسط ارزیابی کرده اند. بر اساس ضرایب همبستگی، با گسترش شبکه اجتماعی، اعتماد، آگاهی اجتماعی و شاخص سرمایه اجتماعی کل، میزان قانون مندی و عدالت محوری، مسئولیت پذیری و پاسخگویی، شفافیت کارآیی و اثربخشی و شاخص حکمروایی شایسته نیز افزایش می یابد. در کل یافته های تحقیق نشان داد که شاخص سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و معنی داری با شاخص حکمروایی شایسته در مدیریت روستایی در شهرستان جویبار دارد.