تاریخ و سیاست

مباحث تاریخی، در سطوح مختلف و گرایش های مختلف رشته ی علوم سیاسی، جایگاه برجسته ای دارد و محور شمار قابل توجهی از واحد های درسی این رشته ی به حساب می آید. چنین جایگاه و اهمیتی از آن روست که تصور می شود به دلیل تاریخمندی نسبی هستی ها و پدیده های سیاسی، آموزش تاریخ می تواند به فهم هستی های سیاسی کمک کند. با این حال، یک مطالعه ی موردی که گزارش آن در این نوشتار می آید، نشان می دهد که با وجود نوآوری ها و اصلاحات پراکنده و انفرادی، وجه غالب یا الگوی رایج آموزش تاریخ (معاصر ایران) در رشته ی علوم سیاسی، چندان مناسب نیست. بی توجهی یا کم توجهی به اهمیت تاریخ برای رشته ی علوم سیاسی، سبب شده است که الگوی رایج آموزش تاریخ (معاصر ایران) و روایت ناشی از آن، بی شباهت به نوعی گاهشمار محض نباشد. چنین روایتی، بیشتر کنجکاوی تاریخی خواننده را ارضا می کند و در شناخت زندگی سیاسی، چندان اثرگذار نیست.

مورّخان گذشته تاریخ بشر را بررسی کرده و آن را تجزیه وتحلیل نموده و در اختیار سیاستمداران قرار می دهند. سیاستمداران برای اداره امور مملکت باید در خصوص گذشته تاریخ سرزمین خود و تاریخ جهان و احزاب و گروه های سیاسی و دیگر مباحث تاریخی اطلاعاتی داشته باشند. داشتن اطلاعات تاریخی،آن ها را راهنمایی می کند که برای زمان خود و آینده بهتر تصمیم گیری نمایند. گذشته همیشه چراغ راه آیندگان بوده و هست و خواهد بود؛ بنابراین نمی توان برای ساختن آینده بهتر در تاریخ گذشته غور و جستجو نکرد، سیاستمداری که تاریخ نداند و از مناسبات سیاسی بین حکومت ها در گذشته آگاهی نداشته باشد نمی تواند موفق باشد بنابراین بایستی گفت: سیاست علم به روز شدن تاریخ است درواقع علوم سیاسی به بررسی اندیشه ها و نظریه ها سیاسی و کارکرد آن ها در عرصه جامعه می پردازد و رشته علوم سیاسی یعنی ارائه یک سری نظریه ها و یا یک سری ابزارها و راهکارهایی که بر اساس آن ها هر جامعه شرایط و مشکلات موجود در زمان حال را بررسی می نماید و تلاش دارد مشکلات موجود را از پیش پا بردارد و برای حال و آینده برنامه ریزی کند مسلّم است که امکان برنامه ریزی دقیق و صحیح که ما را به سرمنزل مقصود برساند امکان پذیر نیست مگر آنکه سیاستمداران از تجارب و دستاوردهای سیاسی، اجتماعی و تاریخی پیشینیان که در طول تاریخ در عرصه اجتماع به دست آمده است استفاده نماید. این پژوهش زیربنای علم سیاست را تاریخ دانسته و سیاستمداران موفق را کسانی می داند که از تاریخ بیشتر آگاهی دارند.