پژوهش های معماری نوین

پاسخگویی به نیاز کودک جهت تحرک و بازی هم از بعد ارتقا سلامت روانی و جسمی و هم به عنوان پاسخ به نیاز یکی از ساکنین آپارتمان مسکونی موضوعی حائز اهمیت است. اما باتوجه به محدودیت های موجود در ساخت مجتمع های مسکونی؛ در بسیاری از خانه ها فضای باز (حیاط) که پیش ازاین مناسب ترین فضای خصوصی جهت پاسخگویی به این نیاز زیستی کودک (تحرک) بوده است حذف و نهایتاً فضای نیمه باز کوچک (تراس) جایگزین آن شد. هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه های تأثیرگذار در طراحی کالبد آپارتمان مسکونی در ارتقا کیفیت فضا جهت پاسخگویی به تحرک کودک است. این پژوهش بر اساس روش کمی (با کمک ابزار پرسش نامه محقق ساخت) انجام شده است. جمع آوری داده ها با ارائه پرسش نامه به ساکنین مجتمع مسکونی هرمزان در تهران صورت پذیرفته و داده های به دست آمده به وسیله نرم افزار Spss-26 و استفاده از تحلیل عاملی، آزمون فریدمن، آزمون همبستگی پیرسون مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج استخراج و ارائه گردیده است. بر اساس تحلیل یافته های پژوهش، استفاده از فضای باز (حیاط در ارتفاع) یا نیمه باز (تراس)، فضای سبز، انعطاف پذیری در مبلمان و کالبد آپارتمان و استفاده از نور طبیعی مهم ترین مؤلفه هایی است که بایستی به عنوان معیارهای طراحی کالبد آپارتمان مسکونی جهت پاسخ به نیاز کودک برای تحرک مدنظر قرار گیرد.

امروزه ساخت بناهای بلند مرتبه مسکونی جزیی از ضروریات شهرسازی مدرن گردیده است . اغلب مردم ساکن در شهرهای بزرگ و پرجمعیت جهان به ناگزیر در مجتمع های آپارتمانی بزرگ که اکثریت نیز بلندمرتبه هستند سکونت دارند . از جمله مؤلفه های مهم در طراحی ساخت این ساختمان ها مبحث تنظیم دمای مطلوب داخل ساختمان و ایجاد محدوده آسایش حرارتی برای ساکنین با در نظر گرفتن محدودیت های مصرف انرژی است . در این پژوهش نمونه موردی در نظر گرفته شد که یک ساختمان بلند مرتبه مسکونی واقع در شهر شیراز است ، که با استفاده از پنجره های دو جداره سعی شده است خواسته های پیش گفته را تأمین کند . از آنجایی که روش های دیگری نیز برای تأمین این موارد وجود دارد از جمله طراحی و اجرای نماهای دو پوسته ، در ابتدا انواع پنجره های دو جداره و همچنین نماهای دو پوسته به صورت مجزا معرفی گردید . و خصوصیات هر کدام از آنها شرح داده شد . در ادامه به جهت شناسایی گزینه مطلوب هر دو ساختار مورد قیاس تطبیقی قرار گرفت و این نتیجه به دست آمد که با در نظر گرفتن مزایا و معایب هر یک از این دو ساختار در نهایت نماهای دو پوسته می تواند به لحاظ تأمین دمای مطلوب ساختمان و ایجاد محدوده آسایش حرارتی برای ساکنین و همچنین افزایش بهره وری در مصرف انرژی ساختمان گزینه مناسب تری باشد .

شهرسازی دوره ایلخانی بنا بر شرایط سیاسی، اجتماعی، مذهبی و فرهنگی به وجود آمده طی حملات مغولان، یکی از تأثیرگذارترین نمونه های تاریخ شهرسازی ایران را شامل می شود. در این بازه زمانی همچنین شاهد تغییرات گسترده کالبدی و غیر کالبدی در معماری مساجد در دوره ایلخانی بودیم. مسجد مهم ترین نهاد تمدن ساز در اسلام و روحی بزرگ در کالبد مکان است و جدا کردن این روح از آن کالبد کاری ناصواب است. دوره ی ایلخانی ابتدا با ویرانی های شدید شروع شد ولی با ورود وزیران لایق ایرانی و همچنین به اسلام گرویدن شاهان ایلخانی پیشرفت پیش از پیش در معماری مساجد رخ داد. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی انجام گرفته که از طریق مطالعه ی کتابخانه ای، یافته های میدانی و عکس برداری از مساجد ایلخانی تبریز انجام شده است. ابتدا تاریخچه مختصری از تحولات تاریخی دوره ایلخانی ذکرشده و سپس به بررسی مساجد این دوره در شهر تبریز پرداخته شده و محت وای کالب دی بناها ازجمله آرایه ها و تزئینات ایوان ها، سردر، گنبد، سال ساخت و پلان مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته است. با توجه به بررسی های که در مورد ۵ مسجد دوره ایلخانی تبریز ازلحاظ مؤلفه های اصلی سازنده مساجد به طور کامل انجام گرفته و در قالب جداول و نمودارهایی در مقاله تحلیل و بررسی شده و به طور مجزا در مورد هرکدام از مؤلفه ها برای تک تک مساجد درنتیجه گیری بیان گردیده است. در کل می توان گفت ایلخانیان سعی کردند تا با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و اجتماعی شهر تبریز مساجد ایلخانی را مطابق با شرایط موجود در آن زمان بنا کنند.

بازارهای سنتی از دیرباز تاکنون هسته اصلی تشکل و تعامل در فضای اجتماعی و اقتصادی شهرها به شمار می روند. امروزه مجتمع های تجاری بستر و فضای مناسبی جهت برقراری روابط اجتماعی هستند. در این مجموعه ها فعالیت اصناف و همگانی بودن، می تواند منجر به حضور مردم در فضا و زمینه ساز محیطی برای ارتقای تعاملات و نشاط و پویایی و رشد اجتماعی شهر می گردد. مقاله حاضر قصد دارد با توجه به الگوی بازارهای سنتی در راستای ارتقای تعاملات اجتماعی در مجتمع های تجاری به راهکارهایی دست یابد. روش تحقیق مقاله حاضر ترکیبی است که در بخش اول با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مشاهده و بررسی نمونه موردی بازار اصفهان مؤلفه های کالبدی بازار استخراج و در بخش دوم از طریق مصاحبه باز با دوازده نفر از متخصصین حوزه معماری به روش گلوله برفی مؤلفه های مؤثر مشخص گردید. در مرحله بعد به روش کمی با استفاده از پرسشنامه که میان کاربران فضاهای تجاری منطقه ۵ توزیع شده، داده های به دست آمده از نمونه موردی مورد تحلیل قرار گرفت تا مؤلفه های قابل استفاده در مجتمع های تجاری امروزی شناسایی شود. نتایج به دست آمده نشان می دهد که استفاده از مؤلفه های حس مکان، سرزندگی، و نفوذپذیری و تنوع فضایی در طراحی مجتمع های تجاری می تواند موجب ارتقای تعاملات اجتماعی در کاربران از این فضاها گردد

این تحقیق به بررسی و مطالعه ی نقش عوامل اقتصادی- اجتماعی در چگونگی شکل گیری معماریِ مسکن ارزان قیمت در دوران بعد از انقلاب اسلامی ایران می پردازد. عواملی که بر شکل گیری معماری مسکن ارزان قیمت مؤثر می باشد هم در بعد اقتصادی و هم در بعد اجتماعی بررسی و مطالعه خواهد شد. همچنین در این مقاله رابطه ی میان کنش مؤلفه های اجتماعی- اقتصادی را با سندروم مسکن ملکی، در قالب الگوی مسکن ارزان قیمت تبیین شد. نمونه موردی موردمطالعه، معماری مسکونی معاصر در دوران بعد از انقلاب اسلامی ایران بود که به علت اثرگذاری مسائل اجتماعی و اقتصادی و چالش های عمده این دوره بررسی می شوند، و با تبیین مؤلفه های اقتصادی – اجتماعی و تدقیق نسبت های آن ها باهم و سایر مؤلفه های جانبی به مدل شکل گیری مسکن ارزان قیمت و ارائه اصول طراحی بهتر برای معماران در جهت استفاده مطلوب فضا دست یافت. نشان داده می شود که تغییر شرایط مسکن از مهم ترین عرصه های تحولات ناشی از گسترش شهرنشینی بوده است. گروه هدف می تواند قشر عمومی جامعه، کارگران، کارمندان، بازنشستگان، زنان سرپرست خانوار، خانوارهای دارای سرپرست جوان و ... باشد. برای تأمین مسکن امن و سالم و در استطاعت مالی خانوار می توان هدفهای برنامه ای افزایش توان خانوارها در تأمین مسکن و مقاوم سازی مساکن موجود را به کمک برنامه های اجرایی مختلف در نظر خواهیم گرفت. درنهایت راهکارهای واقعی برای کاهش قیمت مسکن پیشنهاد و ارائه می گردد.

با توجه به افزایش روند استفاده از نماهای شفاف در ساختمان های اداری برای استفاده از نور روز در فضای ساختمان ها، ایجاد تدابیری برای جلوگیری از نفوذ بیش ازحد نور خورشید در چنین فضاهایی و افزایش آسایش بصری و کیفیت فضایی کاربران و درنتیجه بهبود عملکرد و نتیجتاً کاهش انرژی امری ضروری است، لذا به کار بردن نماهای متحرک در این دوره در جهت پیشرفت فناوری و صرفه جویی منابع، امری مؤثر است. در تهران، تنها چند مطالعه بر تابش نور روز متمرکز شده اند و بنابراین، معیارهای قابل اجرا برای برآورده کردن اولویت محلی موردنیاز است. در گام اول بامطالعه انواع سیستم های متحرک و نحوه پاسخ گویی آن ها با استناد به مدارک کتابخانه ای و در گام بعدی مدل سازی فضای نمونه ها و آنالیز هایی بر اساس ویژگی های آن ها به این مطالعه باهدف تطبیق این نما ها ازنظر آسایش بصری با استفاده از ارزیابی بر اساس شاخص (DGP) در چهار فضای اداری، واقع در تهران، ایران پرداخته شد. درنهایت نتیجه تحقیق بدین ترتیب است که نمای متحرک با سیستم فعال و کنترل مرکزی با اختلاف٪8.4 بهترین عملکرد را در بین انواع سیستم ها داشته است.