نرگس آهنچیان

"در این پژوهش به شناسایی سرمایه ی اجتماعی در اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد و نیز نقش رهبری آموزش عالی در پدیدآوری این سرمایه در گروه های آموزشی دانشگاه پرداخته شده است. در این پژوهش علی-مقایسه ئی، 101 نفر از اعضای هیئت علمی به روش تصادفی طبقه ئی برای نمونه برگزیده و بررسی شده اند. برای گردآوری داده ها دو پرسش نامه ی سرمایه ی اجتماعی... "

هدف از نگارش این مقاله بازاندیشی در برنامه درسی آموزش عالی بر مبنای کارپوشه های حرفه ای و هیورستیک های استادان دانشگاه در برنامه درسی است. بنابراین، کارپوشه های بیست تن از استادان برجسته ی دانشگاه فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفته اند. در این بررسی از پدیدارشناسی توصیفی برای شناسایی نحوه ی مواجهه ی این استادان با برنامه درسی آموزش عالی استفاده شده است. برای گردآوری داده ها از مصاحبه ی غیر ساختاریافته بهره گیری شده و داده ها با استفاده از نرم افزار NVIVO تجزیه و تحلیل شده اند. نتایج نشان داد استادان مورد بررسی از هیورستیک هایی در برنامه درسی آموزش عالی استفاده می کنند که می توانند سازگار با برنامه درسی در سایر مؤسسات آموزش عالی باشند.

هدف اصلی این پژوهش، فهم تجربه زیسته معلمان از نحوه اجرای طرح های درس پژوهی و اقدام پژوهی و فرصت ها و چالش های آن می باشد. برای این منظور از روش پژوهش پدیدارشناسی استفاده شد. 19 تن از معلمان منتخب استانی یا کشوری این دو طرح در مدارس ابتدایی شهر مشهد به عنوان مطلعان کلیدی با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساخت یافته استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، طرح های درس پژوهی و اقدام پژوهی طی یک فرایند رسمی و نظام مند از بالا به پایین از طریق بخشنامه ها و شیوه نامه های آموزشی به مدارس ابلاغ شده و معلمان تحت نظارت و حمایت مدیر مدرسه طی یک برنامه زمانی معین، اقدام به اجرای آن نموده و نتایج ارزیابی آن در قالب یک جشنواره اعلام می شود. معلمان اغلب باانگیزه های درونی و بیرونی متفاوت در چنین طرح های شرکت می نمایند. مهم ترین فرصت های قابل بهره برداری از این دو طرح عبارت اند از: خلق روش های تدریس نو، تجربه گردانی و اشتراک دانش معلمان، بهبود تدریس، پرورش توان پژوهشگری، توسعه حرفه ای و رشد اخلاقی معلمان، و بهبود یادگیری دانش آموزان. از مهم ترین چالش های آن نیز می توان به تعدد قوانین اداری، ضعف داوری و بازخورد نتایج، عدم استفاده از نتایج پژوهش ها، ضعف برنامه های توانمندسازی معلمان، اثرات منفی ماهیت جشنواره ای طرح ها، عدم حمایت مالی، کمبود زمان، تنوع طرح ها و فرسودگی معلمان و عدم تناسب تقدیرها با میزان سختی کار اشاره نمود. چنین به نظر می رسد اجرای این طرح ها به عنوان فرصتهای یادگیری حرفه ای معلمان به شدت نیازمند همراهی و حمایت مدیران در مراتب مختلف آموزش و پرورش به ویژه مدیران مدارس می باشد.

پژوهش حاضر با هدف نقش توانمندسازی در پیش بینی ابعاد عملکرد شغلی معلمان ناحیه 7 آموزش و پرورش مشهد انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی و در روش اجرا از نوع همبستگی بود. برای نیل به هدف مورد نظر تعداد 370 معلم ناحیه 7 آموزش و پرورش مشهد در سال تحصیلی 1401-1400 طبق جدول مورگان (از میان 2800 معلم ناحیه 7 مشهد) با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق 2 ابزار استاندارد، پرسشنامه توانمندسازی کارکنان حسن زاده، رجایی پور و نوری (1392) و پرسشنامه عملکرد شغلی (زمینه ای و وظیفه ای) توسط صفا، رضائی و آذرنژاد (1398) گردآوری شد و با استفاده از نرم افزارآماریSPSS به بررسی فرضیات پژوهش پرداخته شد. در پژوهش حاضر به منظور دستیابی به نتایج دقیق و روشن، مؤلفه عملکرد شغلی معلمان به دو بعد عملکرد وظیفه ای و زمینه ای تقسیم شد. نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که میان توانمندسازی معلمان با عملکرد وظیفه ای و زمینه ای آنان رابطه مثبت و قوی وجود دارد که در این میان بین توانمندسازی با عملکرد وظیفه ای با ضریب همبستگی 81/0 رابطه قوی تری وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون دومتغیره نشان داد که مؤلفه توانمندسازی توانایی بالایی در پیش بینی عملکرد شغلی معلمان را دارا است.