محمدرضا عنانی سراب

امروز انگلیسی زبان ارتباط بین المللی است و تقاضا برای یادگیری آن بالا است. عمده آموزش انگلیسی به واسطه کُتُب آموزش زبان انگلیسی بین المللی صورت می گیرد و کشورهای مصرف کننده، همواره نسبت به تبلیغ فرهنگ غربی و تلاش جهت تحکیم امپریالیسم زبانی از سوی این کتاب ها نقد داشته اند. در مقاله پیشِ ِ رو مراحل تهیه و تدوین مواد آموزشی بومی بر مبنای «رویکرد متن محور تاملینسون» و یافته های پژوهشی شرح داده شده است. انتخاب متن های مناسب آموزشی سنگ بنای بهبود بازدهی یادگیری زبان بر پایه اصولی همانند ایجاد فرصت های کافی برای استفاده معنادار از زبان و متمرکز کردن زبان آموزان بر معناست. مواد آموزشی یاد شده پس از طراحی بر روی یک پلتفرم اینترنتی به نشانی «www.chamranelt.ir» قرار داده شدند که مهم ترین ویژگی آن: فراهم کردن انتخاب درس دلخواه به همراه فایل های صوتی و ویدیویی مربوط برای مدرّسان است. پاسخ بهتر به نیازهای زبان آموزان، تطبیق بهتر با مختصات محیط آموزشی، ایجاد انگیزش و ایجاد بستر لازم برای خلق توانش ارتباطی میان فرهنگی از مزایای مواد آموزشی بومی هستند و می توان استفاده از مواد آموزشی قرار داده شده در این پلتفرم را پاسخی برای حل مشکلات احتمالی فرهنگی کُتُب آموزش زبان انگلیسی بین المللی در نظر گرفت. همچنین، اینترنتی بودن این مواد آموزشی، باعث مدیریت بهتر هزینه های مرتبط با انتشار و رقابت پذیری بهتر آنها در بازار می شود.

هدف مقاله حاضر بررسی سن مناسب شروع آموزش زبان خارجی با تأکید بر زبان انگلیسی  و باملاحظه رشد شناختی است. روش این مطالعه سنتز پژوهشی است. با روش نمونه گیری هدفمند طی دو مرحله «غربال گری» 39 پژوهش بین سال های 1961 تا 2023 انتخاب شد. داده ها با توجه به هدف، کدبندی و تلفیق  شدند. برای اعتباربخشی داده ها از شاخص های گوبا و لینکلن که شامل قابلیت اعتبار پذیری، انتقال پذیری و اعتمادپذیری است، استفاده شد. تعداد 51 کدباز، 9 کد محوری و 3 کد گزینشی حاصل شد. کدهای گزینشی «زمان شروع آموزش زبان خارجی کودکان»، «شرایط مورد نیاز جهت آموزش کودکان» و «ارتباط سن با یادگیری لهجه» بودند. بیشتر محققان به اشتراک نظر در محدوده سنی 10-6 سال رسیده اند. شروع زبان آموزان در محدوده سنی یادشده مقتضیاتی نیاز دارد تا تغییر معنی داری در میزان موفقیت زبان آموزی در آموزش رسمی ایجاد شود. نتایج می تواند مورداستفاده سیاست گذاران آموزش زبان خارجی قرار گیرد.

در دنیای امروز گسترش دانش از طریق پژوهش یکی از محورهای اصلی پیشرفت در نظام آموزشی محسوب می شود. برای تحقق این هدف، لازم است که معلمان از سواد پژوهشی که پیش نیاز مشارکت در پژوهش است برخوردار باشند و با به کارگیری رویکردهای مبتنی بر نتایج پژوهشی در کلاس های خود در مسیر بهبود کیفیت فرایندهای آموزشی حرکت کنند. یکی از اقدامات اولیه ب رای توانمندسازی معلمان در این حوزه، آگاهی از وضعیت کنونی سواد پژوهشی و تعی ین دان ش و مهارت های مورد نیاز آن ها ب رای مشارکت مؤثر در پژوهش است. در این راستا، پژوهش حاضر به معرفی مفهوم سواد پژوهشی به عنوان سازه ای مهم و تأثیرگذار در مشارکت معلمان در پژوهش و اهمیت آن در غنی سازی روش های تدریس و درنهایت ارتقای کیفیت آموزش می پردازد. مقاله حاضر بر آن است تا از طریق مروری دامنه ای ضمن پرداختن به نقش های معلمان در رابطه با پژوهش، به تبیین مفهوم سواد پژوهشی و الگو های مطرح شده برای سازه سواد پژوهشی در حوزه آموزش بپردازد. یافته های این مطالعه حاکی از آن است که معلمان به منظور حل مسائل مرتبط با فرایندهای تصمیم گیری درمورد فرایندهای مختلف آموزشی و پیاده سازی کاربردهای مطالعات پژوهشی در کلاس های درس نیازمند سواد درک انتقادی گزارش های پژوهشی و کاربرد یافته های پژوهشی در آموزش هستند. درنهایت، با هدف تقویت پویایی نظام آموزشی و بهره برداری از یافته های پژوهشی کارآمد در محافل آموزشی راهکارهایی عملی در راستای تثبیت و ترویج جایگاه و فرهنگ پژوهش در محیط های آموزشی و همچنین توانمندسازی معلمان برای مشارکت در پژوهش از طریق گسترش سواد پژوهشی آن ها ارائه می شود.