جلال ایرانمنش

اصطلاح مصرف کننده و حقوق وی به معنای امروزی در فقه امامیه به کار نرفته و مبحث ویژه و مستقلی به آن اختصاص داده نشده است، با وجود این در مباحث مختلف فقهی قواعد و سازوکارهایی در جهت حمایت از حقوق مصرف کننده پیش بینی شده است، نهی از کم فروشی و احتکار و غش در معامله، تنها نمونه هایی از این امر است. در این پژوهش بر آنیم تا با روشی توصیفی و تحلیلی و با تجمیع و گردآوری مباحث پراکنده مرتبط با مصرف کننده و حقوق وی در فقه امامیه، نشان دهیم این مهم مغفول نمانده است و در متون فقهی، قواعد و سازوکارهای ویژه ای به منظور حمایت از حقوق مصرف کننده درنظر گرفته شده است.در عصر حاضر نیز نظر به تخصصی بودن مسائل مربوط به حقوق مصرف کنندگان در کنار وضع قوانین خاص حمایتی، سازمان تعزیرات حکومتی با هدف و رسالت اصلی حمایت از حقوق مصرف کنندگان شکل گرفته است.

در مقاله پیش رو برخی اشعار صائب تبریزی که در آن ها جلوه های عینی آیات قرآن کریم ملاحظه می شود، از منظر خوانندگان می گذرد. برای حصول به این هدف، ابیاتی از دیوان شاعر یادشده که به طور قطع و یقین، از آیه های گهربار قرآن کریم سرچشمه گرفته، از دیوان صائب استخراج، سپس آیه های مورد نظر به آن ها افزوده، سرانجام به بررسی و تحلیل هر یک اقدام شده است. تردیدی نیست که هدف اصلی نگارندگان از تحقیق پیش رو، نشان دادن ویژگی های قرآنی ابیاتی است که علاوه بر آراستگی، سبب تقویت و استحکام اشعاری شده که شاعر، با بهره گیری از آیات و استناد به آن ها به غرض خود که همانا تقویت و تأیید دیدگاه خویش بوده دست یافته است. نتیجه آنکه بررسی موارد یادشده تأثیر قرآن کریم را بر اشعار شاعران سبک هندی خصوصاً صائب تبریزی به اثبات خواهد رساند.

قصاص و صاحبان حق قصاص از موضوعات مهم فقه و حقوق کیفری است که بخش مهمی از مباحث مربوط به مجازات ها را شامل می شود. برحسب اهمیت و نقش تعیین کننده مقدس اردبیلی از یک سو و مباحث مربوط به قصاص از سوی دیگر در این مقاله تلاش شده به این مهم پرداخته شود که قصاص در دیدگاه مقدس اردبیلی و قانون مجازات اسلامی به ویژه درخصوص صاحبان حق قصاص چگونه است؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی سؤال مورداشاره پرداخته شده است. یافته ها بر این امر دلالت دارد که دیدگاه مقدس اردبیلی درخصوص قصاص و صاحبان حق قصاص عمدتاً همسو با دیدگاه مشهور و غالب فقها بوده و ازآنجاکه قانون مجازات اسلامی نیز به تبعیت از دیدگاه غالب و مشهور فقها تدوین شده است، لذا نوعی تطابق میان دیدگاه وی و قانون مجازات اسلامی وجود دارد.

در این مقاله جنبه های مهم مدایح و مناقب امامان معصوم (ع) در دواوین برخی از شاعران برجسته سبک هندی بررسی شده است. بدیهی است پرداختن به این مقوله، سبب آگاهی بهتر در مورد اندیشه و اشعار ادیبانی که کلام خود را به نام و یاد بزرگترین مردان تاریخ و دفاع از آرمان ایشان مزیّن کرده اند خواهد شد. برای نیل به این هدف، اشعار شاعرانی چون فغانی(شاعر پیشگام سبک هندی) طالب آملی، کلیم کاشانی، صائب تبریزی و زلالی خوانساری در نظر گرفته شده و مشاهده می شود که شاعران مذکور در دواوین خود به زیبایی از ولایت امامان معصوم (ع) دفاع کرده و عقیده خود را در اشعارشان متجلّی ساخته اند. پیش از ورود به مبحث اصلی، مقدمه ای درباره شیوه هوشمندانه عثمان مختاری از نظر می گذرد که در آن شاعر با توجه به مقتضای زمان خویش، به نحوی غیر مستقیم و با زیرکی مثال زدنی، به مدح و منقبت پرداخته است.